سازه، فرم و معماري

شكل گيري فرم در معماري، حاصل عوامل مختلف عملكردي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي، اقليمي و محيطي و همچنين شرايط ساخت و ايستايي است. ايستايي در اين ميان، نقش اساسي در شكل گيري فرم و پايداري در مقابل عوامل محيطي دارد، زيرا نقش ايستايي متضمن پايداري كل ساختار فرم معماري است؛ بنابراين، جايگاه سازه و اهميت آن در طراحي و نقشي كه در شكل دادن به فرم دارد، موضوعي است كه به سبب اهميت آن بايد مورد مطالعه قرار گيرد.از سوي ديگر، آگاهي از چگونگي پيدايش و به وجود آمدن دانش سازه، رابطه اين دانش با معماري را در طول تاريخ روشن مي سازد. اگرچه فرم به منزله تجلي معماري در نظر گرفته مي شود، شكل گيري فرم به سازه وابسته و پيوسته است؛ بنابراين، سازه و مفاهيم و شيوه عمل آن، نقش اصلي را در پديد آوردن فرم ايفا مي كنند. ابتدايي ترين تعريف سازه، آگاهي از نظام پخشايش بارها، همچنين توجه به شيوه عمل نيروها و روش هاي انتقال آن ها به زمين است؛ بنابراين مي توان پرسيد كه آيا نيروها بر شكل گيري فرم تاثير دارند؟ در اين مقاله، از ميان وجوه گوناگون فرم، وجه سازه اي آن مورد تامل قرار مي گيرد. در اين بين، نيرو به عنوان سيستم عامل و تاثيرگذار بر هر دو وجه معماري و سازه اي فرم مطرح است. به همين دليل اين مقاله، ضمن توجه به جايگاه و نقش سازه در معماري، به بررسي رابطه سازه و نيروها با فرم مي پردازد. روش تحقيق مقاله، توصيفي و تحليلي است و مقاله مي كوشد با استفاده از منابع موجود و به روش استدلالي، نگاهي نو به ارتباط سازه و معماري به منظور افزايش درك سازه اي مهندس معمار فراهم آورد. بدين منظور ضمن جست وجوي ريشه هاي دانش سازه در تاريخ ساختمان و در پيوند با معماري، سعي مي شود تا مفاهيم كنوني اين دانش در قالبي مشترك با معماري تعريف شود؛ بنابراين ضمن تحليل فرم هاي طبيعي، جريانات نيرويي در مصالح و فرم هاي مصنوع بررسي مي شود كه حاصل آن رسيدن به فرايند منطقي و ايدئال طراحي فرم در بستر معماري با توجه به مفاهيمِ پيچيده سازه اي است.