بازتاب عناصر، مجريان و ابزارهاي (اماكن) نظم و امنيت اجتماعي در متون ادب فارسي تا سده هشتم

Elements Reflection, Executors and Tools (places ) of Discipline and Social Security in Farsi Literature Prose until Eighth Century

زمينه و هدف: پژوهش پيش رو دربرگيرنده مسائل مربوط به نظم و امنيت اجتماعي و بازتاب آن در مهم‌ترين متون نثر ادب فارسي، از ابتدا تا سده هشتم هجري است. اهميت و ضرورت پژوهش حاضر در اين است كه جاي آن در مطالعات و پژوهش‌هاي ادبي موجود تاكنون خالي بوده است. هدف از اين تحقيق آن است كه روشن شود، عناصر، مجريان و ابزارهاي (اماكن) نظم و امنيت اجتماعي در سير فرايند ايجاد، اعمال، چگونگي برقراري نظم و امنيت در اين دوران، چگونه بازتابي داشته‌اند. روش‌شناسي: اين پژوهش از نظر هدف، كاربردي و از نظر ماهيت روش، توصيفي بوده كه با استفاده از روش آميخته (كيفي كمي) انجام و براي تجزيه و تحليل داده‌ها، از فن تحليل محتوا استفاده شده است. از ميان جامعه آماري اين دوره، با مطالعه و بررسي مهم‌ترين متون نثر به تعداد 59 عنوان؛ عناصر، عُمّال، مجريان و ابزارهاي (اماكن) نظم و امنيت اجتماعي با ذكر مصاديق مربوط به هر كدام احصاء و تبيين شده است. يافته‌ها: بر حسب نتايج به دست آمده از تجزيه و تحليل داده‌ها، فرضيه پژوهش مبني بر بازتابِ كاركرد عناصر، عمال، مجريان و ابزارهاي (اماكن) نظم و امنيت اجتماعي از قبيل محتسب، شحنه، بدرقه، دربان، سرهنگ، جاندار، منهي، پاسبان، عسس، مرزبان، عامل، دريابان، روزبان، جاسوس، مشرف، استوار، دژدار، ناطور، قلعه، برج، حصار، كوتوال و... در متون نثر فارسي دوره مورد بحث، به اثبات رسيده است. نتيجه‌گيري: كاركرد عناصر، مجريان و ابزارهاي پيش‌گفته در سير فرايند ايجاد، حفظ و ارتقاي نظم و امنيت اجتماعي و يا نتيجه خلاف آن، داراي نقش و تأثيري اساسي بوده است.

Background and purpose: This investigation contains some issues regarding the social discipline and their reflection in most important Farsi prose until eighth century ah.The necessity and importance of this investigation is due to the fact that there was no literary investigation in this regard until now and This investigation aims to understand the importance and the reflection of elements,executors and tools (places ) of the social discipline in the,manner and creation of the discipline and security in this era had reacted. Methodology: This investigation is applicative regarding the aim and is descriptive regarding the method innate which used the combination method (qualitative –quantitative) and used the technique of content analysis to analyze data. Between analysis population of this era, with study and check the most important Farsi in number of 59 issues elements, executors, tools (places) of discipline and social security with this related exles has been recognized. Findings: According to the result from analyze the date the hypothesis of investigation based on reflection of elements function, executors and tools (places) of discipline and social security like: muhtasib, shahneh, haras, escort, concierge, colonel, living things, forbidding, constable, night guard, borderer, factor, vice admiral, date guard, spy, overlooking, firm, plain guard, castle, tower, fence, castle guard, in farsi prose text has proved in this era. Conclusion: function of Reflection, executors and tools that mentioned before In the process of create, keep and promote the discipline and social security or another result have essential role and influence.