شبيه سازي رواناب حوضه آبخيز رود زرد با استفاده از مدل Arc Swat

بسياري از حوضه­هاي آبخيز در ايران فاقد ايستگاه­هاي هيدرومتري كافي مي باشند. همچنين به علت كمبود داده­هاي هيدرولوژيكي كافي در اغلب ايستگاه­ها ، مدل­سازي حوضه نقش مهمي در توسعه منابع آب داشته و از عدم قطعيت بالايي برخوردار مي باشد. در اين تحقيق از مدل سوات براي شبيه سازي رواناب حوضه رود زرد استفاده شد. تحليل حساسيت، واسنجي، عدم قطعيت و اعتبار سنجي مدل با استفاده از برنامه SUFI-2 انجام شد. آمار رواناب دو ايستگاه هيدرومتري (ماشين و پل منجنيق) براي واسنجي و اعتبارسنجي مدل به­كار برده شد. مدل با استفاده از داده­هاي دما و بارش روزانه هفت ايستگاه باران سنجي و سينوپتيك حوضه براي مدت 15 سال (2009-1995) اجرا شد. سال هاي2003-1997ميلادي براي واسنجي و سال هاي 2009-2004 ميلادي براي اعتبار سنجي مدل در نظر گرفته شد. از شاخص­هاي عدم قطعيت (p-factor و d-factor)، ضريب تعيين (R2) و ناش ساتكليف (NS) به منظور ارزيابي توانايي مدل سوات در شبيه­سازي رواناب هردو ايستگاه استفاده گرديد. نتايج اين شاخص­ها براي دوره واسنجي ايستگاه ماشين به ترتيب 92/0- 1/1-85/0 و85/0 و در دوره اعتبار سنجي شامل 92/0- 85/0-92/0و 92/0 بود­. همچنين اين نتايج براي دوره واسنجي ايستگاه پل منجنيق به ترتيب شامل72/0-99/0-83/0و82/0 و براي دوره اعتبارسنجي آن، شامل 70/0-76/0-79/0و 78/0 بوده است. از دلايل ضعف مدل در شبيه سازي رواناب در بعضي از ماه هاي سال مي توان به شبيه سازي ضعيف ذوب برف براي اين حوضه كوهستاني، عدم سازگاري فرضيات مدل در انتقال جريان در لايه هاي اشباع و يخ زده و همچنين تعداد كم و عدم قطعيت داده ها اشاره كرد. در مجموع نتايج مطالعه نشان داد كه مدل سوات رواناب را براي هر دو ايستگاه به خوبي شبيه سازي نموده است. توصيه مي شود ازاين مدل به جاي مدل­هاي تجربي، براي برآورد رواناب و رسوب حوضه­هاي آبخيز كشور استفاده شود.