سياستگذاري منافع متقابل و عقلانيت راهبردي در سياست خارجي اعتدال

سياست خارجي اعتدال، را مي‌توان به‌منزله واكنش نسبت به روندهاي راديكاليسم در دوره‌هاي خاصي از روابط و سياست خارجي ايران محسوب مي‌شود. نشانه‌هاي راديكاليسم در سياست خارجي مربوط به دو دوره تاريخي بوده است، مرحله تاريخي اول مربوط به انعكاس موج‌هاي تحول انقلابي است كه در نظريه كرين برينتون نيز مورد تاكيد قرار گرفته است. كرين برينتون در مطالعات تطبيقي انقلاب‌هاي بزرگ تاريخ، به اين جمع‌بندي رسيد كه هر انقلاب اجتماعي به‌گونه اجتناب‌ناپذير 4 مرحله تاريخي را سپري مي‌سازد. دوره ماه عسل انقلابي، مرحله به قدرت رسيدن ليبرال‌ها، مرحله به قدرت رسيدن راديكال‌ها و ترميدور را مي‌توان 4 دوره تحول انقلابي تا زمان تبديل جنبش به نظام سياسي دانست. سياست خارجي اعتدال داراي دو نشانه «سياستگذاري منافع متقابل» و «تصميم‌گيري با مدل عقلاني در حوزه راهبردي» است. در اين مقاله تلاش مي‌شود تا نشانگان سياست خارجي اعتدال در اصلي‌ترين موضوعات راهبردي ايران يعني ديپلماسي هسته‌اي و ديپلماسي منطقه‌اي مورد بررسي قرار گيرد. دو موضوع ياد شده اصلي‌ترين چالش‌هاي سياست خارجي و امنيتي ايران در سال‌هاي 92 – 1388 بوده است. قدرت‌هاي بزرگ محور اصلي چالش سياست خارجي ايران در حوزه هسته‌اي بوده در‌حالي‌كه تركيه، عربستان، مصر، قطر، امارات عربي متحده و اسراييل را مي‌توان چالش‌هاي بنيادين سياست خارجي ايران در حوزه منطقه اي دانست. جهاني شدن موضوعات امنيتي به‌ويژه ضرورت مقابله با داعش، زمينه نقش‌يابي ايران در مديريت بحران‌هاي منطقه‌اي را به‌وجود آورده است. پرسش اصلي مقاله اين بود كه سياست خارجي اعتدال براساس چه نشانه هايي سياستگذاري مي‌شود؟ فرضيه مقاله بر اين موضوع تاكيد داشت كه: «روحاني تلاش دارد تا از طريق نشانگان سياست خارجي اعتدال يعني سياستگذاري منافع متقابل و تصميم‌گيري با مدل عقلايي در حوزه راهبردي از الگوي مديريت بحران براي مقابله با تهديدات استفاده نمايد». در اين مقاله، سياست خارجي اعتدال متغير وابسته بوده، در‌حالي‌كه سياستگذاري منافع متقابل و عقلانيت راهبردي در حوزه منطقه‌اي عناصر تشكيل دهنده متغير مستقل هستند. در تبيين سياست خارجي اعتدال از رهيافت نيوليبرالي بهره گرفته شده است .