كاربست تكنيك فرايند تحليل شبكه‌اي در مكان‌يابي پارك‌‌هاي جديد مورد شناسي: منطقه سه شهر اهواز

Application of Network Analytic Process in locationing New Parks Case Study: District Three of Ahwaz City

با توسعه شهرنشيني، فضاي سبز بسيار مورد توجه قرار گرفت و به‌عنوان يك نماد مهم سلامت اكوسيستم‌‌هاي شهري شناخته شد. پارك و فضاي سبز در ارتقا كيفيت زندگي افراد ساكن در محدوده‌‌هاي شهري نقش بسزايي دارد؛ اما توزيع نامتوازن پارك‌ها و كم توجهي به معيارهاي مطلوب در مكان‌يابي پارك‌ها، موجب مي‌شود كه مزاياي پارك‌ها، به‌طور شايسته و بايسته محقق نگردد. منطقه سه شهر اهواز نيز به دليل توزيع نامتوازن و عدم رعايت اصول مكان‌يابي پارك، با همين مساله مواجه است؛ بنابراين، اين پژوهش با هدف مكان‌يابي پارك جديد در منطقه سه شهر اهواز انجام شده است. براي دستيابي به هدف پيش گفته، با رويكردي كاربردي و ماهيتي توصيفي- تحليلي از شش شاخص حاصل از مطالعات و نظرات خبرگان استفاده شد كه اطلاعات مورد نياز با مطالعه ادبيات موضوع، پژوهش‌‌هاي پيشين، طرح‌‌هاي توسعه و عمران شهر اهواز جمع‌آوري شد و به‌وسيله مدل فرايند تحليل شبكه‌اي و ابزار تحليل شبكه در محيط نرم‌افزار Arc GIS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. محاسبات نشان داد كه يازده محله منطقه سه اهواز فاقد پارك ‌است. با مقايسه سرانه پارك در محله‌ها و سرانه استاندارد طرح تفصيلي مصوب 1376 (4/13 متر مربع) معلوم شد كه 78/76 درصد محله‌ها از لحاظ برخوداري از پارك در وضعيت محروم و بسيار محروم قرار دارند. بررسي شعاع عملكرد پارك‌‌‌هاي موجود نشان داد كه 53 درصد پارك‌‌ها در ارايه خدمات به ساكنان محله‌‌هاي مقصد، در وضعيت مطلوب قرار دارند و 47 درصد مابقي داراي وضعيت نامطلوبي ‌هستند. حاصل مكان‌يابي پارك‌‌هاي جديد، بيست مكان شد كه به‌وسيله نرم‌افزار Super Decisions اولويت احداث آنها مشخص شد. نتايج پژوهش، حاكي از اين است كه توزيع پارك‌ها در منطقه سه شهر اهواز بسيار نامتوازن و بي‌توجه به تراكم جمعيت و عدم رعايت اصول مكان‌يابي پارك است و براي مرتفع ساختن اين خلل، نياز به احداث پارك جديد مي‌باشد؛ اما احداث پارك جديد بايد بر‌اساس استانداردهاي موجود باشد تا ضمن كارآيي بالاتر، كيفيت زندگي و رضايت‌مندي شهروندان را تضمين كند.

With the development of urbanization, green areas was highly regarded and was recognized as an important symbol of urban ecosystem health. Parks and green spaces plays an important role in improving the quality of life of the people living in urban areas; But the uneven distribution of parks and negligence of the desired criteria for locating parks, makes the benefits and merits of the parks not to be realized as optimum. District No. 3of Ahwaz, due to uneven distribution and lack of observing the regualtions of the parks locating, is faced with the same problem; Thus, this study was conducted with the aim of locating new parks in District 3 of Ahwaz City. To achieve the above said goal, with a practical approach and Analytical and descriptive nature, the six indicators were used which were deriven from the studies and expert opinions that the required information were gathered and analyzed by studying literature, previous researches, development plans of Ahvaz. And by the Analytic Network Process and network analysis tools in Arc GIS software were analyzed. Calculations showed that11 neighborhood of district No.3 of Ahwaz has no park. By comparing the standard per capita of parks in neighborhoods and the detailed plan approved in 1997 (13.4 m2) it was founded that 76.78% of neighborhoods in terms of having Park are placed at deprived and underdeveloped condition. Review of the performance radius of the parks showed that 53 percent of parks are in a good condition in providing services to the objective residents and the remaining 47 percent are in unfavorable condition. The findings of locatioing of new parks was twenty places, which the priority of their establishment was determined by the application of Super Decisions software. The results indicated that the distribution of parks is very unbalanced in district No.3 of Ahwaz City and the population density is not regarded and the rinciples of park locating has not been observed And for overcoming such gap, construction of a new park is required. But the construction of new parks should be based on the existing standards in order that while providing higher performance ensures the quality of life and satisfaction of Citizens.