رابطه معناداري زندگي و حمايت اجتماعي ادراك‌شده در بين سالمندان ساكن آسايشگاه‌هاي شهر اصفهان

The Relation between the Life Meaningfulness and the Level of Perceived Social Support among Elderly People Living in Nursing Homes in Isfahan

اهداف هدف از پژوهش حاضر بررسی معناداری زندگی در بین سالمندان ساكن آسایشگاه‌های شهر اصفهان براساس میزان حمایت اجتماعی ادراك‌شده آنان از سه منبع خانواده، دوستان و افراد مهم زندگی‌شان بود.  مواد و روش ها در این پژوهش، تعداد 120 نفر (68 نفر مرد و 52 نفر زن) از سالمندان زن و مرد ساكن آسایشگاه‌های شهر اصفهان از طریق نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه‌های معناداری زندگی و حمایت اجتماعی ادراك‌شده زیمت و همكاران (1988)، مورد بررسی قرار گرفتند.  یافته ها نتایج تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام و چندمتغیری داده‌ها نشان داد كه 2/28 درصد تفاوت‌های فردی در معناداری زندگی سالمندان به تفاوت‌های فردی در مؤلفه‌های حمایت اجتماعی ادراك‌شده (خانواده، دوستان و افراد مهم) بین آنها مربوط است كه به‌ترتیب عامل خانواده و افراد مهم، بیشترین تأثیر معنادار را در تبیین تغییرات و پیش‌بینی معناداری زندگی سالمندان داشته‌اند. این همبستگی از نظر آماری معنی‌دار است (001/0=P). همچنین مدل رگرسیونی تبیین‌شده نیز براساس آزمون تحلیل واریانس انجام‌شده، خطی و معنادار است؛ زیرا مقدار آزمون F برای تعیین معنی‌داری اثر متغیرهای مستقل بر معناداری زندگی سالمندان 353/15 با سطح معنی‌داری 001/0=P است. معنی‌داری ضرایب رگرسیون نشان می‌دهد خانواده به‌طورمعنی‌داری، معناداری زندگی سالمندان را پیش‌بینی می‌كند؛ یعنی 8/19 درصد واریانس بین خانواده و معناداری زندگی سالمندان مشترك است كه با اضافه‌شدن مؤلفه افراد مهم، شدت رابطه به 1/27 درصد افزایش می‌یابد. نتیجه گیری نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، سالمندانی كه در سطح قوی‌تری از حمایت اجتماعی قرار دارند، احساس معنا در زندگی آنها نیز به‌طورمعناداری بیشتر است. به‌عبارت‌دیگر احساس معنا در زندگی، با سطوح حمایت اجتماعی ادراك‌شده قوی، ارتباط معناداری دارد و به‌گونه‌ای بخش مهمی از تفاوت‌های فردی در معناداری زندگی سالمندان، به تفاوت‌های فردی در میزان حمایت اجتماعی ادراك‌شده توسط آنان مربوط است؛ بنابراین، امروزه با توجه به دگرگونی‌های اجتماعی و ازدیاد مشغله فرزندان و كاهش ارتباط آن‌ها با والدین سالمند، پیش‌بینی می‌شود كه كاهش حمایت درك‌شده از طرف خانواده توسط سالمندان -كه مهم‌ترین مؤلفه پیش‌بینی‌كننده معناداری زندگی از میان دیگر مؤلفه‌های حمایت اجتماعی ادراك‌شده است-، میزان معناداری زندگی آنان را تحت‌تأثیر قرار دهد. با توجه به گفته‌های سالمندان در مصاحبه‌های انجام‌شده با آنان، نقش كل اعضای خانواده در افزایش كیفیت زندگی سالمندان و دستیابی به تجربه لذت‌بخش از مؤلفه‌های معناداری زندگی محسوب می‌شود. ازاین‌رو، انتظار می‌رود با افزایش كیفیت و كمیت ارتباط اعضای خانواده با سالمندان، بتوان حمایت موردنیاز آنان را از طریق خانواده تأمین كرد. این امر مستلزم آگاهی و درك كافی اعضای خانواده از شرایط جسمانی و روانی سالمندان است. این مطالعه نشان داد درمجموع با توجه به تأثیرگذاری حمایت اجتماعی ادراك‌شده سالمندان در معناداری زندگی آنان، توجه بیشتر به مؤلفه‌های حمایت اجتماعی ادراك‌شده در قشر آسیب‌پذیر سالمند احساس می‌شود.

Objectives The present study aimed to examine the life meaningfulness among the elderly people living in nursing homes of Isfahan, Iran based on their perceived social support from 3 sources of family, friends, and significant others. Methods & Materials In this research, a total of 120 older people (68 men and 52 women) were selected from the nursing homes of Isfahan through convenience sampling method, and their data were analyzed using Zimet et al. perceived social support and the life meaningfulness questionnaires (1988). Results The results of stepwise and multiple regression analyses showed that 28.2% of individual differences regarding the life meaningfulness in the elderly people were related to the personal differences in their perceived social support (from family, friends, and significant others), in which the family and other significant persons had the most prominent effect on explaining the changes and in predicting the meaningfulness of life among the elderly. This correlation was statistically significant (P=0.001). Based on analysis of variance, the explained regression model is also significant and linear because the value of F test for determining the effect of independent variables on life meaningfulness of the older people equals 15.353, which is significant (P=0.001). The significance of regression coefficients shows that the family significantly predicts the life meaningfulness of the elderly people. This means that 19.8% of variance is common between family and life meaningfulness of older people. This figure increases to 27.1% by adding significant others to the equation. Conclusion The results showed that the older people who receive stronger social support also have significantly stronger feelings of meaning in their lives. In other words, the feeling of meaning in the life is significantly related to perceived strong social support. In a way, an important part of individual differences in meaningfulness of the older people’s lives is related to their different perceived social support. Therefore, today with regard to social changes and busy life of children and accordingly their low relation with old parents, it is anticipated that the low perceived support from the family of the older people (which is the most important predicting factor of life meaningfulness among other factors of perceived social support) will affect the meaningfulness of their lives. Considering what older people told in their interviews with regard to the role of the family on promoting the quality of life among them and reaching a joyful experience of life meaningfulness, it is expected that by increasing the quality and quantity of relationship of the family members with older people, their needed support could be provided. This activity requires family members to sufficiently know and understand the physical and mental condition of the older people. Considering the effectiveness of perceived social support of older people on their life meaningfulness, this study generally showed that a higher attention to components of perceived social support is felt among this vulnerable group of older people.