عدم تقارن اطلاعاتي و سرمايه فكري: ديدگاهي مبتني بر نظريه نمايندگي

Information Asymmetry and Intellectual Capital: An Agency Theory- Based Perspective

بر اساس ديدگاه مبتني بر منابع شركت، سرمايه فكري به عنوان يك دارايي غيرملموس و ايجاد شده در داخل خود سازمان، منبع استراتژيكي است كه شركت را قادر به ايجاد مزيت رقابتي و عملكرد مالي برتر مي‏نمايد. اما به واسطه عدم گزارشگري اقلام مربوط به سرمايه فكري در مجموعه صورت‏هاي مالي، بين مديريت و سهامداران شركت، پيرامون سرمايه فكري سازمان، نوعي عدم تقارن اطلاعاتي وجود دارد. بر اساس نظريه نمايندگي، اين امكان بالقوه براي مديريت وجود دارد كه از اين شرايط در راستاي تامين منافع شخصي بهره گرفته و به‏واسطه عدم افشاي اطلاعات مربوط به سرمايه فكري، هزينه‏هايي را متوجه سهامداران گرداند. بنابراين، پژوهش حاضر در پي پاسخ اين سوال است كه آيا، بين عدم افشاي اطلاعات مربوط به سرمايه فكري و هزينه‏هاي نمايندگي ناشي از آن، ارتباط معناداري مي‏تواند وجود داشته باشد؟ لذا در پژوهش حاضر، رابطه بين سرمايه فكري و هزينه‏هاي نمايندگي با رويكرد مدل‏سازي معادلات ساختاري مورد بررسي قرار گرفته است. جامعه آماري پژوهش را شركت‏هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طي سال‏هاي 1382 تا 1391 تشكيل مي‏دهد. پس از اطمينان يافتن از برازش قابل قبول مدل‏ اندازه‏گيري و ساختاري پژوهش، يافته‏هاي پژوهش حاكي از آن است كه بين سرمايه فكري و هزينه‏هاي نمايندگي ، يك رابطه مثبت و معني‏دار وجود دارد. از اين‏رو، مي‏توان ادعا نمود كه عدم افشاي اطلاعات مربوط به سرمايه فكري، افزايش هزينه‏ها و مسايل نمايندگي را به دنبال خواهد داشت.

According to the Resource-based view of firm, intellectual capital is an intangible and strategic asset that enables companies to create competitive advantage and superior financial performance. The failure of current financial statements in providing information about intellectual capital leads to increase information asymmetry between management and shareholders of company. Based on the agency theory, this situation provides conditions for management that enable them to pursue their personal benefit. Thus, current study seeks to answer of this question: Is there significant relationship between intellectual capital disclosure and agency costs? Therefore, in this study, the relationship between capital structure and agency costs by using the structural equation modeling approach has been investigated. The study sample consists of firms listed in Tehran Stock Exchange during the years 2003 to 2012. The result shows that firm’s intellectual capital has a significantly positive impact on agency costs. So we can argue that the lack of intellectual capital disclosure, increase agency conflicts between stakeholders and management.