ارزيابي نحوه تاثير بازارچه مرزي بر روند توسعه كالبدي شهر مورد شناسي: بازارچه مرزي يزدان در شهر حاجي‌آباد

Evaluation the Influence of Border Market on the Trend of City Physical Development Case study: Yazdan Border Market of the Hajiabad City

امروزه، توسعه ‌كالبدي شهرها يكي از مباحث اساسي شهرهاي كشورهاي در حال توسعه به‌ويژه ايران است. اين موضوع در شهرهاي مرزي به‌دليل دور بودن از شهرهاي مركزي و مرزي بودن آنها، نظر به ممانعت از مهاجرت مردم، اهميت بيشتري مي‌يابد. يكي از زمينه‌هاي مهم توسعه كالبدي اين شهرها، ظرفيت‌سازي اقتصادي در آنهاست كه با توجه به پتانسيل‌ها و ظرفيت‌هاي شهري مي‌تواند صورت پذيرد. بر اين اساس، توسعه فعاليت‌هاي اقتصادي و احداث بازارچه‌هاي مرزي به‌عنوان يك محرك مهم مي‌تواند در توسعه كالبدي اين شهرها نقش بسزايي ايفا كند. در اين تحقيق، به‌منظور بررسي ميزان تاثير بازارچه مرزي يزدان بر توسعه‌ كالبدي شهر حاجي‌آباد، از مطالعات ميداني، مشاهده، مصاحبه و تصاوير ماهواره‌اي TM و ETM+ مورخ 1989، 2001، 2006 و تصوير Google Earth سال 2013 استفاده شده است. نقشه‌هاي روند توسعه كالبدي اين شهر با استفاده از نرم‌افزارهاي ENVI وArcGIS با در نظر گرفتن بافت مسكوني منطقه، از طريق پردازش تصاوير و تفسير بصري تهيه گرديد؛ سپس با استفاده از تحليل‌هاي آماري t تك‌نمونه‌اي و مربع كاي در نرم‌افزار SPSS، نحوه تاثير بازارچه يزدان بر توسعه كالبدي اين شهر به‌ترتيب از دو منظر كارشناسان و مسيولان و كسبه و بازاريان، تحليل و بررسي شده است. نتايج به‌دست ‌آمده از آزمون t تك نمونه‌اي و مربع‌كاي نشان مي‌دهد كه تاسيس اين بازارچه مرزي بر توسعه كالبدي شهر با سطح اطمينان 95 و 99 درصد به‌ترتيب، تاثير مثبت داشته است. نقشه‌هاي روند توسعه كالبدي شهر نيز مويد توسعه بيشتر شهر در مجاورت جاده و به سمت شرق، بازارچه مرزي يزدان نسبت به ساير جهات شهر هستند؛ بنابراين، با سرمايه‌گذاري بيشتر در مناطق مرزي نظير شهر حاجي‌آباد، مي‌توان بر چالش‌ها و مشكلات اصلي اين مناطق غلبه كرد. از طرفي، رونق اقتصادي بازارچه مرزي يزدان مي‌تواند بر توسعه كالبدي اين شهر و جلوگيري از مهاجرت به شهرهاي مركزي كمك كند.

Nowadays, physical development of the cities is one of the key issues in the cities of developing countries, especially Iran. This is increasingly important in border cities due to the remoteness of border cities from central cities, as prohibition of the migration of people. One of the important aspects of the physical development of these cities is the creation of economic capacity in the city where due to their potentials and capabilities can be done. Accordingly, the development of economic activity and the construction of border market as an important stimulus play a significant role in the physical development of these cities. In this study, in order to evaluate the impact of Yazdan border market on the physical development of Hajiabad city , field studies, observations, interviews and TM and ETM+ satellite images in 1989, 2001, 2006 and Google Earth image in 2013 have been used. The physical development trend maps of this city prepared by using ENVI and ArcGIS softwares with regard to residential texture by image processing and visual interpretation and then, the market efficacy on the physical development of this city at two viewpoints, responsible persons and experts and tradespeople using one-sample t-test and Chi-square analysis at the SPSS software have been analyzed respectively. The results of one-sample t-test and Chi-square showed that establishment of this border market had a positive effect on the physical development of this city, at 95 and 99 certainty percent, respectively. Also, the maps of development trend of the city showed the more development beside the road and to the East of the city; toward Yazdan border market, higher than another directions. So, the problems of border area by more investing in these area such as Hajiabad city can be solved. Meanwhile, economic improvement of Yazdan border market can help the physical development of this city and prevent the migration to other central cities. Keywords: Physical development, one-sample t-test, Chi-square, Geographic Information System, remote sensing, Yazdan border market, Hajiabad city.