پهنه‌بندي آسيب‌پذيري مناطق شهري در برابر زلزله با استفاده از تكنيك WLC وOWA مورد شناسي: منطقه 7 تهران

Zoning the Vulnerability of Urban Areas Against Earthquake by Using WLC and OWA Techniques Case Study:District No.7, Tehran Municipality

زلزله يكي از عوامل مخرب و تهديدكننده حيات انساني است كه همه ساله خسارت‌هاي جاني و مالي زيادي بر كشورها به‌ويژه كشورهاي در‌حال‌توسعه وارد مي‌سازد. كشور ايران نيز به‌دليل ساختار طبيعي مخاطره‌آميزش از اين قاعده مستثني نبوده است؛ به‌طوري‌كه بيشتر شهرهاي ايران روي خط زلزله قرار دارند و تهران به‌عنوان بزرگترين كلان‌شهر ايران به‌واسطه وجود گسل‌هاي فعال در اطرافش با ريسك بالايي روبه‌روست. بنابراين با‌توجه به اينكه روش شناخته شده‌اي براي تغيير مكانيسم زلزله وجود ندارد و هنوز نمي‌توان به‌طور دقيق زمان و مكان وقوع زلزله را تخمين زد، مي‌توان با شناسايي نقاط آسيب‌پذير، پهنه‌بندي و سياست‌گذاري صحيح، خسارت‌هاي ناشي از زلزله را كاهش داد. در اين پژوهش به‌منظور پهنه‌بندي آسيب‌پذيري منطقه 7 تهران در برابر زلزله؛ 10 پارامتر شيب زمين، جهت دامنه، ارتفاع، تراكم جمعيت، فاصله از گسل، كاربري اراضي، فاصله از راه‌هاي اصلي، فاصله تا رودخانه‌هاي اصلي، جنس زمين (زمين‌شناسي) و مقدار بارش سالانه؛ از سه شاخص محيطي، كالبدي و اجتماعي انتخاب گرديد. نقشه پارامترها در محيط نرم‌افزار ArcGIS تهيه و در محيط نرم‌افزار IDRISI فازي‌سازي شد. وزن‌دهي پارامترها به روش ANP انجام و با استفاده از تكنيك‌هاي WLC و OWA نقشه‌ها تلفيق شده و نقشه پهنه‌بندي آسيب‌پذيري منطقه 7 تهيه شد. نتايج نشان داد كه نواحي شرقي و مركزي، آسيب‌پذيري بيشتري نسبت به ساير نقاط دارند.

Earthquake is one of the destructive and life threatening factor which causes a great deal of human life and financial damages for a lot of countries in especially in developing countries. Also Iran, due to its natural structure, has not been an exception. So that most of Iranʹs cities are located on earthquake line and Tehran as the largest metropolis of Iran is faced with high risk because of the faults around it. According to this fact that, there is no method for changing the mechanism of the earthquake and estimation of the exact time and location of the earthquake is not possible, therefore through identifying the vulnerable points, zoning and correct policy it is possible to decline losses caused by the earthquake. In this research for zoning region 7 of Tehran against earthquake, 10 parameters such as ground slope, hillside direction, elevation, population density, distance from fault, land use, distance from main roads, geology, distance fromthe main rivers and the amount of annual precipitation were selected from 3 indicators of environmental, social and physical. Plan parameters were prepared in ArcGIS software and they were fuzzed in IDRISI software. Weighting the parameters is done by ANP method and WLC, OWA techniques are used to integrate plans. Therefore, the zoning map of district No.7 was prepared. The result showed that the eastern and central region are more vulnerable than other parts of the city. Keywords: zoning, earthquake, ArcGIS, IDRISI, WLC, OWA, district No.7 of Tehran municipality.