بررسي عوامل مؤثر در شكل‌گيري فروچاله‌ها در سازندهاي كارستي با استفاده از مدل رگرسيون خطي چند متغيره در محيط ArcGIS و SPSS (مورد مطالعه: ناهمواري ‌هاي بيستون – پرآو)

An investigation on the role of effective factors in the formation of sinkholes on the karstic formation with using multivariate linear regression model, GIS, and SPSS

پهنه هاي كارستي در برخورد با عوامل مؤثر متنوع و پيچيدگي مكانيسم آن ها در ارتباط باهم و با توجه به نقش آن ها در تحول و حساسيت كارست زايي واكنش متفاوتي بروز مي دهند؛ بنابراين امروزه در برنامه ريزي هاي محيطي به مطالعات اوليه و تهيه نقشه هاي مميزي استعداد شكل گيري اشكال كارستي، اهميت خاصي داده مي شود. ناهمواري هاي بيستونپرآو به عنوان منطقه مورد پژوهش با سازندهاي آهكي بخشي از زون چين خورده و تكتونيزه شده بوده كه مستعد شكل گيري اشكال متنوع كارستي است. لذا هدف اصلي اين پژوهش مطالعه عوامل مؤثر در توسعه كارست با تأكيد بر فروچاله ها و پهنه بندي استعداد توسعه و حساسيت منطقه كارستي بيستون پرآو است. روش پژوهش توصيفي تحليلي و همبستگي بوده و نوع آن كاربردي است. متغيرهاي پژوهش شامل يك متغير وابسته (فروچاله ها) و هفت متغير مستقل (بارش، دما، شيب، جهات شيب، ساختار زمين شناسي، گسل و ارتفاع) بوده است كه در براي سنجش ارتباط بين اين متغيرها تمام لايه هاي مؤثر در تشكيل كارست با استفاده از نرم افزارهاي GIS مورد پردازش و كدگذاري قرارگرفته و با استفاده از مدل رگرسيون خطي چند متغيره در محيط SPSS روابط آن ها مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. نتايج حاصل از معادله رگرسيوني و نتيجه ي تأثير دادن ضرايب رگرسيوني متغيرها در ماتريس داده ها بر اساس روابطي (استعداد وقوع فروچاله ها) به صورت طيفي از اعداد مثبت و منفي درآمده است. اعداد مثبت بيانگر وجود شرايط لازم براي توسعه كارست و اعداد منفي بيانگر نبودن شرايط مناسب براي توسعه كارست است. دامنه اين طيف عددي، به صورت كيفي به سه كلاس، استعداد كم، استعداد متوسط و استعداد زياد تقسيم شده است. تفسير ضرايب و نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه ليتولوژي مهم ترين نقش را در توسعه كارست بر عهده دارد و بعد از آن به ترتيب لايه هاي گسل، بارش، ارتفاع، دما، شيب و جهات شيب در درجات بعدي اهميت قرار مي گيرند.

karstic zones in dealing with diversity and complexity factor and their mechanisms in related to each other، with respect to their roles in the evolution and karstification sensitivity are avery different reaction. Therefore todayamp;rsquo;s led to Special pay attention in the initial studies and preparing karstification maps on the environmental planning to theresearcher. The study zone with karst formations is the part of the folded limestone formations and tectonic crushed zones and that is very prone to formation of various karstic landforms. The main purpose of study factors in the development of karst sinkhole and Zoning emphasizing talent development and sensitive karst area Inscription based on the effects of these factors. Therefore, all data layers were processed using Arc GIS software and the relationships between variables and their effect on the dependent variable using multivariate linear regression analysis was conducted in SPSS. The results of the regression equation and multivariate linear regression and influence of regression coefficients on the data matrix variables due to thePotential occurrence of sinkholes indicated the spectral coefficients are obtained numerically positive and negative. Positive numbers indicate the suitable conditions for karst development and negative indicated unsuitable conditions for the development of karst. The numerical range of the spectrum, the threeclass quality, including low talent, talent, and more talent into the medium. Interpretation of the coefficients and the results of this study showed that lithology is the most important roles in karst development and then the layers faults, rainfall, elevation, temperature, dip and dip direction, the next levels are important.