بررسي اجمالي «شرح شواهد مطوّل»از ميرزا كمال الدّين محمّد فسايي و اثبات اصالت علمي آن

شرح شواهد مطوّل از ميرزا كمال الدين محمّد فسايي فدشكويي معروف به شرح كبير يكي از نُه شرح شواهد از شواهد شعري كتاب مطوّل است كه در سال 1096ق ميرزا كمال الدين بر اساس درخواست شاگردان خود، از روي تقريرات خود در كلاس درس نوشته است؛ اما اينكه اين شرح در ميان شروح شواهد بلاغي چه جايگاهي دارد و ميزان اصالت علمي آن چگونه است، نياز به بررسي دارد. اين مقاله با رويكرد سندكاوي و ابزار كتابخانه­اي، ضمن معرّفي شخصيت و آثار اين عالم برجسته و ناشناس ايراني در حوزه ادبيات عربي، با توجه به مشاهدات عيني نويسندگان به هنگام تحقيق، سبك نويسنده را بررسي كرده است؛ بگونه اي كه جنبه هاي ظاهري، مفهومي و استنادي شرح ميرزا كمال الدين با شروح برخي از شارحان نام آور به اختصار مقايسه شده، همچنين با بيان معايب و محاسن اين اثر گرانسنگ، ميزان پايبندي ميرزا كمال الدين به اصول شرح شواهد ‌نويسي بررسي شد. بررسي ها نشان مي­دهد كه ايشان به اين شروح نظر داشته است و از روش و دانش گذشتگان با رعايت اصل امانت داري بهره ها برده است و كتاب خود را – كه جامع شروح شواهد كتب بلاغي است در نهايت اصالت علمي عرضه كرده است.