نقدكهن‌الگويانۀ قصيدۀ «المواكب»

نقد كهن الگويي از انواع نقد اسطوره اي است كه بيشتر بر نظريات يونگ در مورد ناخودآگاه جمعي و صور ازلي تأكيد دارد. در نظر يونگ، كهن الگوها، آن دسته از صور ازلي و نوعي هستند كه در عمق ناخودآگاه جمعي انسان ها به صورت بالقوّه وجود دارند. اين صور كهن و اساطيري، مي توانند در هنر و ادبيّات به صورت نمادين تجلّي يابند. با توجّه به نمود چند نماد جهان شمول در قصيدۀ «المواكب» جبران خليل جبران، نگريستن به قصيدۀ مذكور از منظر نقد كهن الگويي علاوه بر خوانشي نو، يكي ديگر از علّل گيرايي و زيبايي آن را آشكار خواهد كرد. جستار حاضر، كهن الگوي مادر مثالي، بهشت، دايرۀ ماندالا و سفر را در قصيدۀ «المواكب» بررسي خواهد كرد. در پايان مشاهده مي شود كهن الگوهاي جنگل، ني، دايره و سفر خيالي شاعر به جنگل، فطرت كمال طلب و مشتاق جبران را چنان آشكار مي كند كه داغ دور ماندن از اصل و اشتياق بازگشت را به زمان و مكان بي گناهي، در مخاطب نيز تازه مي كند.