اثر قارچ مايكوريزا آربوسكولار بر عملكرد و اجزاي عملكرد شويد (Anethum graveolens L.) و لوبيا قرمز (Phaseolus vulgaris L.) در كشت خالص و مخلوط

Effect of Arbuscular Mycorrhiza Fungi on Yield and Yield Components of Common Bean (Phaseolus vulgaris L.) and Dill (Anethum graveolens L.) in Mono and Intercropping System

به منظور بررسي تاثير كشت مخلوط و قارچ مايكوريزا بر عملكرد و اجزاي عملكرد شويد و لوبيا، آزمايشي مزرعه-اي جهت ارزيابي كشت مخلوط شويد (Anethum graveolens L.) و لوبيا قرمز (Phaseolus vulgaris L.) به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان كردستان به اجرا در آمد. عامل اول سيستم كشت شامل كشت خالص لوبيا قرمز با تركم مناسب (40 بوته در متر مربع)، كشت خالص شويد با تراكم 25، 50 و 75 بوته در متر مربع، كشت مخلوط افزايشي 75، 50 و 25 بوته در متر مربع شويد به 40 بوته در متر مربع لوبيا، و عامل دوم قارچ مايكوريزا شامل بدون كاربرد قارچ مايكوريزا (شاهد) و كاربرد قارچ مايكوريزا بود. نتايج نشان داد كه در كشت مخلوط افزايشي، عملكرد دانه شويد افزايش پيدا كرد. در لوبيا، كشت مخلوط باعث افزايش وزن غلاف، تعداد غلاف و عملكرد دانه گرديد. درحالي كه كشت مخلوط نسبت به كشت خالص باعث كاهش تعداد چتر در بوته، تعداد چترك در بوته و تعداد شاخه فرعي در بوته گرديد. كاربرد قارچ مايكوريزا در گياه شويد باعث افزايش تعداد چتر در بوته، تعداد چترك در بوته، تعداد شاخه فرعي در بوته، عملكرد دانه شد. همچنين، در لوبيا، وزن غلاف، تعداد غلاف و عملكرد دانه با كاربرد قارچ مايكوريزا افزايش پيدا كرد. مجموع عملكرد نسبي و مجموع ارزش نسبي براي بيشتر تركيب هاي كشت مخلوط بيشتر از يك بود، كه بيانگر برتري كشت مخلوط نسبت به كشت خالص بود.

The effect of intercropping and arbuscular mycorrhizal fungi (AMF) on yield and yield components of common bean (Phaseolus vulgaris L.) and dill (Anethum graveolens L.), examined by a field experiments with a factorial arrangement based on randomized complete block design with three replications in Agricultural and Natural Resources Research Center of Kurdistan. The first factor, cropping systems including sole cropping of common bean (40 plant.m-2), sole cropping of dill with density of 25, 50 and 75 plant.m-2, additive intercropping including 75, 50 and 25 plant.m-2 to 40 plant/m2, and the second factor, AMF including with and without (control) AMF application. The results showed that additive intercropping increased dill seed yield. In common bean, intercropping increased the weight and number of pod and seed yield. Whereas, intercropping, compared whit sole cropping reduced the number of umbels and umbelets, branches per plant. AMF application significantly increased the number of umbels, umbelets and branches per plant and seed yield. Also, in common bean, AMF significantly increased weight and number of pod and seed yield. Relative yield total (RYT) and relative value total (RVT) for most of the intercropping combinations were greater than one, which indicates the superiority of intercropping to monoculture.