بررسي عملكرد و اجزاي عملكرد گندم تحت تاثير بقاياي گياهي، منابع نيتروژن و علف هاي هرز

Assessment of Yield and Yield Components of Wheat Under Effect of Residue, Weed Control and Nitrogen Sources

به منظور ارزيابي تاثير عناصر غذايي و علف‌هاي هرز بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم اين پژوهش به صورت اسپليت پلات فاكتوريل در طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 91-1390 در مزرعه آزمايشي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد چمران اهواز اجرا شد. كرت‌هاي اصلي شامل سه سطح مديريت بقاياي گياهي بصورت حذف بقايا، سوزاندن بقايا و برگرداندن بقايا و كرت‌هاي فرعي به صورت فاكتوريل، شامل 5 منبع كود، شاهد (بدون كاربرد كود نيتروژن)، 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، 75 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، كود بيولوژيك سوپرنيتروپلاس و 75 كيلوگرم نيتروژن در هكتار+ كود بيولوژيك سوپرنيتروپلاس و دو سطح كنترل علف هرز (كنترل و عدم كنترل علف هرز) بود. نتايج نشان داد كه سوزاندن بقايا به جز در شاخص برداشت بيشترين مقدار را در ساير صفات اندازه گيري شده و اجزاي عملكرد گندم داشته است و ميانگين‌ها براي تيمار برگرداندن بقايا براي اغلب صفات بالاتر از تيمار حذف بقايا بود. كاربرد كود بيولوژيك به تنهايي نتايج ضعيفي نشان داد به طوري كه در بيشتر موارد تفاوت معني داري با عدم مصرف كود نيتروژن نداشت. كاربرد تركيبي كود بيولوژيك و شيميايي عمدتا باعث افزايش ميانگين اجزاي عملكرد شده و بيشترين تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه حاصل شد. اختلاف بين كنترل و عدم كنترل علف هرز براي بيشتر صفات معني دار بود و كنترل علف هرز بر بيشتر صفات داراي تاثير افزايشي بود. بيشترين عملكرد دانه (22/5 تن در هكتار) مربوط به تيمار سوزاندن بقايا گياهي و تيمار حذف بقاياي گياهي با توليد 3/3 تن در هكتار كمترين عملكرد دانه را توليد كرد. در شرايط عاري از علف هرز، عملكرد دانه به 6/4 تن در هكتار رسيد كه اختلاف معني دار را با شرايط حضور علف هرز (3/3 تن در هكتار) نشان داد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه با افزايش سطح نيتروژن مصرفي و يا تركيب كود بيولوژيك و شيميايي، عملكرد گندم براي تيمار برگرداندن بقايا بهبود يافت.

In order to assess the influence of the plant residue management and application of different nitrogen sources and weed control on wheat yield and its components, an experiment was carried out at the Agricultural Faculty of Shahid Chamran University of Ahvaz during 2011-2012 with three replications. The experimental design was split-factorial based on randomized completed block design arrangement. The main plots were different wheat residue managements at three levels (residue moving,residue incorporated to the soil and burning) and the subplots were various nitrogen resources (control, 75 & 150 kg.ha-1 urea, Supernitroplus biological fertilizer (SNBF) and 75 kg.ha-1 urea fertilizer+ SNBF) and weed control at two levels (weed free and weed infested treatment). The result showed that the residue burning had the highest yield and yield components except for harvest index and the residue incorporated to the soil treatment was more effective than residue moving. Only the application of the biological fertilizer alone had no appropriate results but the use of biological with chemical fertilizer was more effective. The highest number of seed per spike and 1000 seeds weight were obtained at these treatments. The weed free treatments had positive effects on most traits than weed infested treatments. The highest grain yield (5.22 ton.ha-1) and the lowest (3.3 ton.ha-1) were obtained at residue burning and residue removing treatments respectively. Also, the weed free treatments had the highest (4.6 ton.ha-1) yield than weed infested (3.3 ton.ha-1) treatment. The results showed that with increasing levels of nitrogen, or a combination of biological and chemical fertilizer, Wheat Yield improved under incorporated residue treatment.