فراتحليل مطالعات عوامل اثرگذار بر اوقات فراغت

A Meta-analysis of studies on factors affecting leisure time

امروزه فراتحليل به عنوان شيوه‌اي براي برشمردن نقاط قوت وضعف تحقيقات، با تركيب كمي نتايج، توانايي ارزيابي و تحليل مجدد آنها را فراهم مي‌آورد و زمينه‌اي مناسب براي داشتن  برآوردي واحد از تحقيقات متعدد ايجاد مي‌كند. از طرفي اهميت اوقات فراغت، به عنوان يكي از مولفه‌هاي اساسي سبك زندگي و عرصه‌اي كه در آن اختيار و آزادي انسان قابل اعمال است و توان ايجاد فرهنگ و آشكارسازي هويت را دارد، بر كسي پوشيده نيست. اين مقاله درصدد است تا با استفاده از روش Comprehensive Meta analysis،  43 مقاله علمي پژوهشي و پايان نامه در مقطع كارشناسي ارشد و  دكتري دانشگاههاي تهران را  بررسي نموده و ضمن نقد و بررسي اين تحقيقات، نتايج حاصل از تركيب احتمالات را مورد كنكاش قرار دهد.  نتايج حاكي از آن است كه در ميان متغيرهاي بررسي شده رابطه درآمد، داشتن فرزند، سن، طبقه، تحصيلات، جنسيت و تاهل به ترتيب اندازه اثر، به عنوان عوامل موثر بر ميزان اوقات فراغت مورد تاييد قرار گرفته و رابطه اشتغال بر آن رد شده است، همچنين رابطه جنسيت با نحوه گذران اوقات فراغت تاييد و اين رابطه در مورد متغيرهاي  تحصيلات و درآمد رد شده است. اين نتايج نشان مي‌دهد كه در بيشتر تحقيقات انجام شده، متغيرهاي زمينه‌اي به عنوان عوامل موثر بر اوقات فراغت مورد توجه قرار گرفته و عوامل موثر ديگر ناديده گرفته شده يا فراواني آنها به ميزاني نبوده است كه بتوان از آن در فراتحليل و نرم افزار مذكور استفاده كرد. همچنين اندازه اثر متغيرهاي فوق مي‌تواند اهميت آنها را در اوقات فراغت نشان دهد و راهنمايي در تحقيقات آتي و در سياست‌گذاري‌ها در اين زمينه گردد. همچنين نتايج تقريبا منطبق با نظريه نومير است كه متغيرهاي زمينه‌اي را در اين باب موثر دانسته است. ليكن همان طور كه جان كلي نشان داد، متغيرهاي زمينه‌اي توان تبيين درصد كمي از فعاليت‌هاي فراغتي را دارند.

Metaanalysis is a way to combines the results of a set of studies that address some related research hypotheses. Metaanalysis enables us to evaluate and reanalyze the results of the previous studies and provide a new assessment of them. Accordingly, using a SPSS and Comprehensive Metaanalysis Software, this paper aims to review and make a critical assessment of a set of research conducted on leisure time and explore the most important factors affecting it. To reach the aim the authors have reviewed 43 articles, research projects and post graduate thesis conducted in the major universities located in Tehran. Results suggest that, regarding the relationship between the variables covered in the reviewed documents, income, having child, age, social class, educational level, gender, and marital status, respectively, affect the amount of time people spend on leisure time. Also, regarding the factors influencing how people use their leisure time, our results show that the relationship between gender and the way people use their leisure time is significant but considering educational level and income variables this relationship is not significant.