مدرسه: از تشكيل امور تربيتي تا جداسازي

Education and Edification in Iranian Schooling system

پس از انقلاب با تشكيل امور تربيتي در مدارس افتراقي ميان «آموزش» و «پرورش» شكل گرفت. از يك سو امور تربيتي ايجاد شد كه مذهب و تربيت مذهبي ملاك اعتبار آن بود و نظام نيز از آن حمايت مي­كرد، از سوي ديگر آموزش «دانش» گسترش يافت كه هم‌زاد آموزش‌ و‌ پرورش مدرن بود. آموزش دانش در مدارس، منطق نقادانه‌اي به‌همراه آورد كه لاجرم با آموزش علوم مذهبي دچار اصطكاك شد. درواقع آموزه­هاي مذهبيتربيتي در معرض منطق نقادانه‌ي علمي قرار گرفت. اين فرايند با گذار از دوران اوليه‌ي انقلاب، بوروكراتيزه شدن آموزش و پرورش، جنگ و ضرورت­هاي توسعه‌ي پس از آن و اهميت يافتن ارزش­هايي چون موفقيت و بهره­وري به‌تدريج مرجعيت مذهبي را كم‌رنگ­تر ساخت و اهميت دست‌يابي به «دانش» و «فناوري» را بيش‌تر كرد، تا آن‌جا كه به غلبه‌ي نگاه فن­سالار بر آموزش‌ و پرورش منتهي شد. محصول اين نگرش فن­سالارانه روندهاي جداسازي در آموزش‌ و پرورش است كه عبارتند از: جداسازي دانش‌آموزان تيزهوش، تفوق يافتن رشته­هاي فني و اعطاي امكانات جداگانه به آن‌ها، جداسازي برحسب ميزان پرداخت شهريه و نظام گزينش براساس كنكور.

Iranian schooling system after the Revolution was based on the separation of “edification” from “education”. “Education” was believed to be a scientific and technical matter, in the service of training scientists, doctors and engineers. “Edification” on the other hand was inspired by religious teachings, the task of which was to train students and future scientists who were committed to religious and national ideals. Such an attitude of separating the two caused a gap between education and edification which was never overcome. In later years, due to the problems of the imposed war and also the requirements of reconstructing the warridden country, edification faded away and what was left in the Iranian educational system was a technocratic, elitistic attitude towards education. The result has been a variety of discriminating processes in the educational system, working on the basis of wealth, smartness, etc., tending to segregate the wealthy or smart students from the rest. Another result has been prioritizing technical disciplines of exact sciences over humanities and arts.