بازخواني تجربه سياست‌هاي اجتماعي ناظر بر ريسك‌هاي كودكان در ايران معاصر

The readout of social policies regarding Child Risks in contemporary Iran

ريسك و كنترل آن، زماني معني مي يابد كه نيرويي جمعي آگاهانه براي كنترل آن تشكيل شود و در مورد چگونگي كنترل آن ريسك فكر كنند و چاره‌انديشي كنند. دوره كودكي بنا به جايگاهي كه در چرخه زندگي هر فرد دارد، ريسك هاي خاص خود را دارد. شناسايي، كنترل و ارائه سازوكارهاي معين در باب ريسك هاي دوره كودكي همواره موردنظر سياستگذاران اجتماعي بوده است. سوالات اصلي اين پژوهش از اين قرار هستند كه از چه زماني در ايران اتفاقات و رخدادهايي كه كودكان را تهديد مي كند، به عنوان ريسك شناخته شدند؟ اين ريسك ها در چه قالبي قابل‌دسته بندي مي شوند؟ تاكنون چه سياست هاي اجتماعي اي براي كنترل اين ريسك ها اعمال شده اند. اين مقاله، با روش اسنادي و تاريخي، فرايند توجه به ريسك هاي كودكان در ايران را بررسي مي كند. بنا به شواهد تاريخي، خاستگاه شناسايي و كنترل ريسك ها در ايران را مي توان در دوره اميركبير يافت. به طور كلي دو دسته از ريسك ها كودكان را تهديد مي كنند. ريسك هاي اساسيقابليتي و ريسك هاي ثانويه. ريسك هاي اساسيقابليتي به لحاظ زماني به ريسك هاي ثانويه تقدم دارند. در ايران مي‌توان دوران صدارت اميركبير را بزنگاه و نقطه شروع توجه به ريسك هاي كودكان دانست؛ دوراني كه بلايا و رخدادها، صرفا به خداوند و زندگي الهي و ديني نسبت داده نشدند و به عنوان پديده هايي قابل‌پيش‌بيني و پيشگيري معرفي شدند و مهم‌تر اين‌كه، سياست هايي در جهت كنترل آن ها تعبيه شد. اين دسته از ريسك‌هاي شناخته شده را مي توان در قالب ريسك هاي اساسيقابليتي دسته بندي كرد. كنترل اين ريسك ها سازوكار خاص خود را دارد. توجه به اين ريسك ها و كنترل آن ها تا اوخر دوران پهلوي و سپس در بعد از انقلاب اسلامي‌با تغيير شكل كيفي ادامه يافت. در سال 1373 شمسي با شكل گيري انجمن حمايت از حقوق كودك و با تلاش اين انجمن، دور جديدي از توجه به ريسك هاي كودكان، يعني ريسك هاي ثانويه مطرح شد و در سال 1381 به‌طور رسمي‌موردتوجه قرار گرفت. بحث از اين دسته از ريسك ها، پيشتر در غرب مطرح شده بود و سازمان ها و انجمن‌هايي در آن ها فعاليت مي كردند.

We can talk about the concepts of risk and risk control only if a collective force and consciousness recognize them and pose then needed conditions for their management and find some solutions to halter them. Childhood dependent to its important status in life cycle has its own risks. Cognition, control and presenting mechanisms for confronting with risks of childhood have always been a concern for politicians and policymakers. The main purpose of this essay is to determine, since when in Iran, factors and situations which threaten children considered as child risks? How these risks get categorized? Which social policies have been legislated to address this issue heretofore? This study scrutinizes the processes of engagement with child risks in Iran based on documental and historical analysis. Based on historical evidents, recognition and control of child risks can be referred into the time of Amir Kabir. Generally there are two types of risks that threat children: basiccapable and secondary risks. Thefirst category is prior to the second one. The time of Amir Kabir’s chancery was a turning point in noting and verifying this issue; the time which disasters and calamities weren’t attributed to the God and religious life anymore and were perceived as natural phenomena and facts that can be predicted and therefore managed and more importantly can be planned for in a systematic way. The risks of this period can be categorized under the basiccapable type. The control of this type of risks has its own mechanisms. Noticing and regarding this kind of risks was continued till Pahlavi course and after it in Islamic revolution and forth with a relational fluctuations; in 1993 and with establishment of the protection of child's rights  association and their efforts, a new approach on the issue were raised and in 2002 secondary risks were noticed and put under the government's agenda.