بررسي و تحليل «شاه زن» در نگاه نظامي

A Study of “She-Kings” in Nezami’s View

چنانچه پادشاهي شيرين و ماريه را ناديده بگيريم، از ميان چند پادشاهي كه در آثار نظامي مطرح شده‌اند، حداقل دو تن از آن‌ها زن هستند كه با وجود اين‌كه به دليل تازگي و نادري مطلب، اهميت فراواني دارد تاكنون مورد توجه محققان واقع نشده است. در اين مقاله براي نخستين بار به بررسي و تحليل پادشاهي زنان در اشعار نظامي پرداخته شده و سعي شده زمينه‌ي تاريخي و فكري اين امر به صورت كوتاه بيان شود و هدف اصلي حكيم نظامي در ساخت و پرداخت شاه زنان آثارش مشخص گردد. در بخش اصلي مقاله، نخست شيوه‌ي زندگي و فرمان‌روايي نوشابه در شرفنامه، همراه با بيان ويژگي‌هاي شخصيتي و حكمراني او مورد بررسي قرار گرفته و سپس شيوه‌ي زندگي و ويژگي‌هاي فرمانروايي و شخصيت مهين‌بانو مورد بحث واقع شده است. در پايان تبيين شده است كه نظامي به عنوان انديشمندي حكيم، به چه دليل طرح و شرح پادشاهي دو زن را در اشعار خويش گنجانده است.

Among the kings who are cited in Nizamis’ works, except  Shirin and Marye, there are at least two other shekings namely Nushabeh and MahinBanu. But so far no attention has been paid to study this new and interesting subject. In the present essay, for the first time, the reign of these women is analyzed, initially by reviewing its historic and philosophical aspects, and then by considering the original aim of Nizami by talking about it. First the personality, the style of life, and the reign of Nushabeh and those of MahinBanu are studied. Then, the reasons which have caused that such a great sage like Nizami pay attention to this question are demonstrated.   Keywords: 1. SheKing  2. Nushabeh  3. MahinBanu  4. Barda’  5. The Reign of Women.