ابعاد و مؤلفه‌هاي رفتار شهروندي سازماني پليس (مورد مطالعه: پليس راهور ناجا)

Dimensions and components of police organizational citizenship behavior (case study: Naja traffic police)

زمينه و هدف: رفتار شهروندي سازماني، رفتاري خودجوش و آگاهانه است كه به‌طور مستقيم يا صريح، توسط نظام پاداش‌دهي رسمي سازماني تقويت نشده، اما در مجموع اثربخشي سازماني را ارتقاء ميدهد. منظور از خودجوش و آگاهانه بودن در آن است كه اين رفتار، مبتني بر شرح شغل نبوده، بلكه رفتاري عمدتاً، مبتني بر انتخاب شخصي است و در صورت انجام ندادن آن نيز تنبيهي به دنبال نخواهد بود. هدف اصلي اين تحقيق شناسايي ابعاد و مؤلفه‌هاي رفتار شهروندي سازماني از ديدگاه خبرگان حوزه راهنمايي و رانندگي است. روش‌شناسي: اين تحقيق از نظر هدف، كاربردي و از لحاظ روش، كيفي است و براي جمع‌آوري داده‌ها از ابزار مصاحبه نيمه‌باز استفاده شده است و جامعه آماري را نيز اعضاي هيئت علمي و خبرگان راهنمايي و رانندگي ناجا به تعداد 24 نفر از روش نمونه‌گيري گلوله برفي تا رسيدن به اشباع نظري تشكيل داده‌اند. در تحليل داده‌ها نيز براي طبقه‌بندي و اولويت‌بندي ابعاد و مؤلفه‌ها از نرم‌افزار كيفي مكس كيو دي اي استفاده شده است. يافته‌ها: با انجام مصاحبه با خبرگان راهور ناجا و سپس تحليل محتواي مصاحبه‌ها، 22 بُعد از ابعاد رفتار شهروندي سازماني احصاء شد كه اين ابعاد براي تعيين ميزان اهميت، طي پرسش‌نامه‌اي مورد سنجش مجدد خبرگان راهور قرار گرفت كه پس از حذف 11 بعد كم‌اهميت و بي‌اهميت، 11 بعد كه بيشترين امتياز را كسب كرده بودند، به‌عنوان ابعاد اصلي رفتار شهروندي سازماني پليس راهور ناجا باقي ماندند. نتيجه‌گيري: با تطبيق ابعاد يازده‌گانه (ياري‌گري، وجدان كاري، تحمل سختي‌ها، جوانمردي، خوش‌رويي، آستانه تحمل بالا، اخلاق‌محوري، تعلق و حفظ منافع سازمان، دين‌محوري، صداقت و وظيفه‌شناسي) مستخرج از مصاحبه با ابعاد مستخرج از ادبيات نظري، مشخص شد كه دين‌محوري و اخلاق‌محوري در نظريه‌ها و متون وجود ندارد و ابعاد جديدي است كه از مصاحبه با خبرگان احصاء شده است.

Background and Purpose: Organizational citizenship behavior considered as conscious and spontaneous behavior which directly or explicitly has not reinforced by organizational official reward system, but totally increased organizational effectiveness. Being spontaneous and consciousness means that such behavior was not only on the basis of job description, but also a behavior which based on personal selection and nooccurrence of this behavior caused to punishment. The main purpose of this study was recognizing dimensions and components of organizational citizenship behavior from traffic police experts’ viewpoints. Methodology: The current research was applied and the research method was qualitative and the authors have used semiopen interview tool for datagathering and the sampling universe of this research consists of 24 faculty members and traffic police experts(after theoretical saturation).The sampling method was snowball. The authors have used MAXQDA software for data analysis. Findings: By interviewing with traffic police experts and after content analysis of interviews, 22 dimensions of organizational citizenship behavior have been gathered which these dimensions were resurveyed by traffic police experts during a questionnaire for determining the significance extent and after omitting 11 nonsignificant and unimportant dimensions which acquired highest scores were remained as the main traffic police organizational citizenship behavior components. Conclusion: By conforming eleven dimensions(assistance, job integrity, difficulty tolerance ,magnanimity, affability, high tolerance threshold, ethics oriented, attachment, organizational interests protection, religionorientation, honesty and conscientious)which were extracted from interviews and extracted dimensions of theoretical literature, it has specified that religionorientation, high tolerance threshold and ethicsorientation were not expressed in theories and texts and there were new dimensions, which gathered after interviewing with experts.