سنجش گردشگري پايدار با استفاده از شاخص تركيبي پايداري و مدل برنامه‌ريزي رياضي

Measuring Sustainable Tourism Using the Composite Indicator and Mathematical Programming Model

با وجود نقش مهم صنعت گردشگري در رشد اقتصادي، افزايش گردشگران در برخي مناطق گردشگري مي‌ تواند موجب آسيب ‌پذيري و نابودي منابع طبيعي و اكوسيستم شود، بنابراين لازم است تعاملي قوي بين ابعاد گردشگري و اثرات آن بر محيط زيست برقرار شود. هدف اين مطالعه اندازه ‌گيري پايداري گردشگري از طريق شاخص‌ هاي گردشگري پايدار در سه بعد اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي است. براي دستيابي به اين هدف، يك شاخص تركيبي پايداري، روش دلفي و نظرسنجي خبرگان مورد استفاده قرار گرفته و با استفاده از مدل برنام‌ ريزي رياضي، سطح كلي پايداري گردشگري به صورت عملي در شهرستان ‌هاي منتخب استان كرمان در سال 1394 (كرمان، بم، جيرفت، رفسنجان، سيرجان و زرند) تعيين گرديده است. همچنين شهرستان ‌هاي مورد مطالعه از نظر پايداري نيز رتبه ‌بندي شده‌ اند. نتايج مطالعه نشان مي‌ دهد كه هيچ يك از شهرستان ‌هاي مذكور از سطح پايداري مناسبي برخوردار نبوده و ابعاد اقتصادي و زيست محيطي گردشگري نسبت به بعد اجتماعي در وضعيت نامناسب قرار دارند.

Despite the important role of tourism in economic growth, the increase of tourists in some tourist destinations can be the cause of destruction and vulnerability of natural resources and ecosystem. Thus a strong interaction should be established between the tourism aspects and its effects on the environment. The purpose of this study was to measure the tourism sustainability through sustainable tourism indicators in three dimensions: economic, social and environmental. To achieve this goal we used a composite indicator, Delphi method and expert surveys and by using mathematical programming models, the overall level of tourism sustainability in action in selected cities of Kerman province in 2015 (Kerman, Bam, Jiroft, Rafsanjan, Sirjan and Zarand) was determined. Also these cities were ranked in terms of sustainability. Results showed that none of the mentioned cities have appropriate level of sustainability and economic and environmental aspects of the social aspects of tourism are worse than social aspect. Therefore no proper practical measures have conducted in the studied cities in the field of tourism and sustainable tourism. Therefore making appropriate policies about sustainability is inevitable due to the importance of the development of tourism in creating income and employment in the country.