ارزيابي برخي از خصوصيات مورفولوژيكي ژنوتيپ‌هاي پنبه با هدف گزينش زودرسي

Evaluation the some Morphological Characteristics of Cotton Genotypes for Earliness Selection

در اين تحقيق، تعداد 25 ژنوتيپ مختلف پنبه در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو ايستگاه تحقيقاتي پنبه كشور مورد مقايسه قرار گرفتند تا علاوه بر مطالعه صفات موثر در زودرسي، غربال ژنتيكي گرديده و در صورت دارا بودن صفات مهم اصلاحي از بهترين‎هاي آنها جهت جايگزيني و يا براي دورگ‎گيري‌ها و ايجاد كلكسيون‌هاي ويژه زودرسي استفاده گردند. درطول آزمايش، صفات مختلفي از قبيل عملكرد محصول، درصد زودرسي، تعداد و وزن قوزه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌هاي رويا و زايا، طول بلندترين شاخه رويا، طول شاخه زاياي پنجم و طول اولين ميانگره مورد يادداشت‌برداري قرار گرفتند. تجزيه واريانس مركب صفات، اختلاف معني‌داري را بين ژنوتيپ‌ها از نظر تعداد شاخه رويا، طول بلندترين شاخه رويا، طول اولين ميانگره، وزن قوزه، عملكرد و زودرسي نشان داد. براساس مقايسه ميانگين، ژنوتيپ‌هاي ساي اكرا324، بلغار539، شيرپان603، تابلاديلا، شيرپان539، كرما111 و چكوروا 1518 از نظر عملكرد كل وش و ژنوتيپ‌هاي بلغار539، شيرپان539، بلي ايزوار، ب557، تاشكند6، شيرپان603، نازيلي84 و اولتان از نظر درصد زودرسي در صدر قرار گرفتند كه اين امر امكان شناسايي و انتخاب ژنوتيپ‌هاي زودرس را فراهم مي‎سازد. همچنين صفت زودرسي با وزن قوزه، تعداد شاخه رويا و طول بلندترين شاخه رويا همبستگي منفي، ولي با طول اولين ميانگره همبستگي مثبت معني‌دار نشان داد. براساس نتايج، متوسط زودرسي كليه ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي 56/51 درصد بود، در حالي كه ميزان زودرسي رقم تجاري ساحل به‎عنوان شاهد 23/43 درصد و در مورد زودرس‎ترين ژنوتيپ 82/18 درصد برآورد گرديد. بنابراين انتظار مي‎رود از طريق سلكسيون ژنوتيپ‌هاي زودرس بتوان زودرسي پنبه را تا 25 درصد افزايش داد.