پاسخ ژنوتييپ‎هاي مختلف پنبه نسبت به شوري خاك در استان گلستان

Evaluation and Comparison of Salinity Tolerance of Several Cotton Genotypes in a Saline Soil

شوري خاك يكي از عوامل مهم كاهش رشد و توليد محصولات زراعي است. سطح خاك‌هاي متاثر از نمك در كشور ما بسيار قابل توجه بوده و در اكثر اين اراضي فقط كشت محصولات متحمل به شوري مثل پنبه مقدور مي‎باشد. با اين كه پنبه نيز از گياهان نسبتاً متحمل به شوري محسوب مي‎شود، اما همانند ساير گياهان با وجود تحمل نسبي در برابر شوري، تاثير سوء شوري در ارقام و ژنوتيپ‎هاي مختلف يكسان نبوده و اختلاف در صفات رشدي و عملكرد مشاهده مي‎شود. لذا، به منظور بررسي تاثير شوري خاك بر صفات رشدي و مقايسه عملكرد 12 ژنوتيپ پنبه، آزمايشي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي مزرعه نمونه انبار‎اُلوم در استان گلستان انجام شد. شوري خاك در زمان كشت 12/5 دسي‎زيمنس بر متر بود. نتايج نشان داد كه شوري خاك تاثير معني‎داري بر صفات رشدي و عملكرد شامل درصد جوانه‎زني، ارتفاع بوته، وزن غوزه، عملكرد چين اول، عملكرد چين دوم، عملكرد كل و درصد زودرسي محصول دارد. بيشترين درصد جوانه‎زني در ژنوتيپ‎هاي شيرپان 539، چوكوروا و كيو28 مشاهده شد. در مقايسه ميانگين داده‎ها، رقم تجاري ساحل داراي بلندترين ارتفاع بوته و سنگين‎ترين غوزه بود. هرچند در چين اول، ژنوتيپ شيرپان 539 بيشترين محصول را توليد نمود، اما با توجه به اختلاف قابل توجه محصول رقم گلستان در برداشت چين دوم، بيشترين عملكرد كل با رقم مذكور بدست آمد. زودرسي ژنوتيپ شيرپان 539 برتري زيادي نسبت به ساير ژنوتيپ‎ها داشت. با توجه به نتايج، ترويج و توسعه كشت رقم گلستان در خا‎ك‌هاي متاثر از نمك استان گلستان توصيه مي‎شود.

Soil salinity is one of the important factors that reduces growth and production of crops. The saltaffected soils area is very considerable in Iran so that salt tolerant crops individually are cultivable in the most these lands. Like as other plants, the adverse effect of salinity on various cultivars and genotypes of cotton weren#039 t similar and despite the fact that cotton is somewhat tolerant to salinity, differences in growth traits and yield occurs. Hence, a field experiment was carried out in Golestan province, Agricultural Research Station, Marked Farm of Anbarolum to evaluate the effect of soil salinity on growth traits and compare the yield of 12 cotton genotypes. Soil salinity was 12.5 dS/m at planting time. The results showed that soil salinity established a significant effect on growth and yield traits including germination percent, plant height, boll weight, yield of first peaking, yield of second peaking, total yield and yield earliness. The greatest germination percent was obtained by Shirpan 539, Çukurova and Q28 genotypes. In mean comparison of the data, Sahel genotype had the highest height and the heaviest boll. Golestan genotype produced the most total yield because of production the considerable more yield in second picking, However 539 Shirpan genotype produced the most yield in first peaking. The earliness of latter genotype had too much preference as compared to other genotypes. Finally, according to the results, extension and expansion of Golestan genotype cultivation was recommended for saltaffected soils in Golestan province.