خدا، شر و اختيار از ديدگاه مولانا جلال‌الدين رومي

God, Evil and Choice in Mawlana Jalal Al din Rumis View

برخي سرچشمۀ شُرور را اختيار انسان دانسته‌اند. يعني آنچه از نظر انسان شر تلقي ‌شده و به خدا نسبت داده مي‌شود چيزي جز اَعمال و اَفعال ناشي از اختيار انسان نيست. صعود و سقوط آدمي در گرو اختيار اوست و همين امر است كه منشأ بسياري از شرور اخلاقي و طبيعي قلمداد مي‌شود. اصولاً تلقي شَرورانه داشتن از حوادث، از يك سو، به جهل و ناآگاهي انسان در خصوص مصالح مكتوم آن باز مي‌گردد و از سوي ديگر، به دليل سوء استفاده‌اي است كه انسانِ مختار از اختيار خويش مي‌كند. رويكرد اصلي مولانا آن است كه اساساً چيزي به نام شر از سوي خداي خير محض صادر نمي‌شود و بخشي از آنچه بدين نام خوانده مي‌شود ناشي از سوء ارادۀ خودِ انسان است. به عقيدۀ وي، وجود شرور با اعتقاد به اوصافي همچون خير محض بودن خداوند منافات دارد؛ زيرا چنين خدايي نمي‌تواند منشأ شُرور باشد.

Some believe that mans choice is the origin of evils that is, what man conceives as evil and attributes it to God is nothing but acts and deeds resulted from mans choice. Mans transcendence and decadence is contingent upon his choice, which is regarded as the origin of most moral and natural evils. Essentially, the idea that events are evil traces back to mans ignorance and unawareness of hidden expedience of these events on the one hand and is due to choosing mans misuse of his choice, on the other hand. Mawlanas main approach is that absolute good God essentially never emanates something called evil, and that a part of what is called evil is due to mans misuse of his will. He believes that the existence of evils is contrary to the belief in attributes of God such as absolute goodness, because such a God cannot be the origin of evils.