پرسشنامه الگوي فرانظريه اي ترك سيگار: روايي و پايايي

Transtheoretical Model (TTM) questionnaire for Iranian smoking cessation: validity and reliability

زمينه و هدف: اجراي راهبردهاي موفق براي ترك سيگار مي تواند به عنوان يك سرمايه گذاري مهم در برنامه هاي كنترل دخانيات محسوب شود. يكي از الگوهايي كه در خصوص ترك سيگار به كار گرفته مي شود، الگوي فرانظريه اي (Transtheoreticlal Model) است. هدف مطالعه حاضر، بررسي اعتبار و پايايي نسخه فارسي پرسشنامه TTM است. مواد و روش كار: مطالعه از نوع مقطعي اعتبارسنجي بود. در ابتدا كارخانه ها در تهران به طور تصادفي انتخاب شدند و از مردان شاغل سيگاري كه علاقه مند براي شركت در طرح بودند، ثبت نام به عمل آمد. سپس افرادي كه واجد شرايط بودند وارد مطالعه شدند. در اين مطالعه فرم كوتاه پرسشنامه الگوي فرانظريه اي از نظر روايي و پايايي مورد ارزيابي قرار گرفت. به منظور بررسي روايي از تحليل عامل استفاده گرديد. همساني دروني و ثبات پرسشنامه از طريق شاخص هاي آلفا كرونباخ و همبستگي درون رده اي بررسي گرديد. يافته ها: مردان سيگاري با ميانگين سني (94/7 ±51/36) در مطالعه حاضر شركت داشتند. 9 فاكتور از تحليل عاملي اكتشافي (بر روي 150 نفر ) با واريانس تجمعي 3/75 درصد استخراج شد. نتايج تحليل عامل تاييدي ابزار (بر روي 150 نفر) دال بر برازش مدل بود (93/0=CFI، 91/0=GFI، 06/0=RMSEA، 001/0 p<، 61/1 =df/ chi2). محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ (76/0) مويد همساني دروني و نيز همبستگي ( 75/0) نشان دهنده پاياي مطلوب ابزار در روش آزمون مجدد بود. نتيجه گيري: نتايج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد ابزار نسخه فارسي از روايي و پايايي براي تعيين رفتار سيگار در ميان مردان سيگاري برخوردار است و مي تواند در مطالعات تغيير رفتار و طراحي برنامه هاي مداخلاتي ترك سيگار به كار رود.

Background and Objectives: Successful strategies implementing smoking cessation are account for cardinal investments in tobacco control programs. One of the models that has been utilized in smoking cessation is the transtheoreticlal model (TTM). This study aimed to assess the psychometric properties of the version of transtheoretical model (TTM) questionnaire for Iranian smokers. Material Methods: This was a methodological study among male smokers who worked in factories in Tehran. In this study, the short form of TTM questionnaire was evaluated in term of validity and reliability. The factor analysis was conducted to test validity. The internal consistency and stability of the questionnaire was tested using Cranach’s alpha coefficient and Infraclass Correlation Coefficient (ICC). Results: Male smokers participated with mean age 36.51 ± 7.94 years. The result from exploratory analysis (N=150) showed 9 factors with 75.3% of cumulative variance. The results obtained from confirmatory factor analysis (N=150) revealed that the data were fit to the model (chi2/df =1.61, p< 0.001, RMSEA =0.06, GFI = 0.91, CFI =0.93). Assessment Cronbach’s alpha indicated acceptable internal consistency (0.76) and also correlation implied a satisfactory stability (0.75).  Conclusion: The findings of this study indicated the Iranian version of the instrument had satisfactory psychometric properties and could be applied in studying behavior change and designing smoking cessation interventions.       Key words: transtheoretical model questionnaire, smoking cessation, validity, reliability