بيداري اسلامي و علل آن با تأكيد بر نظرات مقام معظم رهبري

Islamic Awakening and Its ReasonsWith Special Emphasis on the Viewpoints of the Leader of Islamic Revolution of Iran

سؤال اصلي اين نوشتار پرسش از دلايل و ريشه‌هاي درون‌زا و برون‌زاي بيداري اسلامي از ديدگاه مقام معظم رهبري است كه با استفاده از روش تحليل اسنادي نگاشته‌شده‌است. به همين دليل علاوه بر بررسي ديدگاه‌هاي ايشان، از آراء برخي از انديشمندان اسلامي نيز بهره‌گيري‌شده‌است. از جمله نتايج اين پژوهش آن است كه عنوان بيداري اسلامي مفهومي است كه بنا به ملاحظات تاريخي، فرهنگي و هويتي، بهتر مي‌تواند حوادث و رخدادهاي منطقه خاورميانه و شمال آفريقا را تحليل و تبيين‌كند. ضمن آنكه علل و ريشه‌هاي اين بيداري و تحولات مرتبط در خاورميانه و شمال آفريقا را بايد در دو گروهِ عواملِ درون‌زا، يعني مسائلي همچون شكست الگوهاي غيراسلامي و رشد اسلام‌خواهي، احساس سرخوردگي، تحقير تاريخي و بازگشت به هويت اسلامي، تلاش شخصيت‌هاي بزرگ فكري و جهادي و جريان‌ساز اسلامي و عواملِ برون‌زا، يعني حوادثي از جمله وقوع انقلاب اسلامي ايران، پيشينه استعماري و حضور قدرت‌هاي غربي در منطقه، بحران فلسطين و وجود حكومت‌هاي فاسد، غرب‌گرا و غيرمردمي پي‌جويي‌كرد.

The main thrust of the present paper is to find out the internal and external reasons behind the current Islamic awakening from the viewpoint of the Leader of Islamic Revolution, Ayatollah Seyed Ali Khamenei. Besides the viewpoints of Ayatollah Khamenei, the approaches of others too have been discussed.  Among the findings of the present research is that due to historical, cultural and identity considerations, the term Islamic awakening is more capable of becoming a framework for analysis of the developments in the Middle East and North Africa. Meanwhile, both internal and external factors are behind the recent developments. The internal factors include such issues as the failure of the nonIslamic models, growth of Islamism, frustration of the masses as well as the attempts of the intellectual figures and freedom fighters and Islamicization. External factors include such issues as the victory of the Islamic Revolution of Iran, colonial backgrounds, the presence of foreign powers in the region, the Palestinian crisis and corrupt, Westoriented and unpopular governments.