سنجش و رتبه‌بندي قدرت ملي كشورها در جهان اسلام

Measurement and Ranking of National Power of Muslim Countries

به مجموعه‌اي از توانايي‌هاي مادي و معنوي كه در قلمرو يك واحد جغرافيايي سياسي به‌نام كشور وجوددارد، قدرت ملي گفته‌مي‌شود. سنجش و اندازه‌گيري قدرت ملي كشورها به‌منظور تعيين جايگاه كشور در نظام ژئوپليتيك جهاني و مقايسه قدرت كشورها، همواره از دغدغه‌هاي جغرافي‌دانان سياسي، دانشمندان علوم سياسي و روابط بين‌الملل بوده‌است. ازهمين‌رو، تلاش‌هاي متعددي از سوي صاحب‌نظران براي سنجش قدرت كشورها در قالب ابداع روش‌ها و مدل‌هاي تك‌متغيره و چندمتغيره محدود انجام‌شده‌است. در اين پژوهش با مروري بر مدل‌هاي پيشين سنجش قدرت ملي و با استفاده از مدل جديد سنجش قدرت ملي، قدرت كشورهاي جهان اسلام در قالب نه فاكتور اقتصادي، سياسي، نظامي، فضايي، فرامرزي، سرزميني، علمي و فناوري، اجتماعي و فرهنگي بررسي و ارزيابي شده‌است. بر اين اساس، ضمن مشخص‌كردن رتبه كشورهاي جهان اسلام از نظر ميزان قدرت در ابعاد مختلف سياسي، اقتصادي، اجتماعي و... به مقايسه رتبه جمهوري اسلامي ايران با كشورهاي مذكور در هريك از فاكتورهاي نه‌گانه و همچنين در مجموع فاكتورها (ميزان قدرت ملي) پرداخته، و در پايان نيز ساختار سه‌سطحي قدرت بر اساس مدل مزبور ترسيم شده و جايگاه كشورهاي جهان اسلام در اين ساختار مشخص‌شده‌است.

National power consists of tangible and intangible capabilities that exist within the realm of a geographical unit called state. The measurement of national power for the purpose of ranking of the sates in international geopolitical system and its comparison with other countries has always been a concern of political geographers, political scientists and scholars of international relations. Hence several multivariable and singlevariable methods have been invented to measure the power of countries. Attempts have been made in the present paper to review the existing measures and also measure the national power of Muslim states on the basis of nine economic, political, military, special, extraterritorial, territorial, scientific, technological, social and cultural elements. Also after ranking the Muslim states on the basis of their political, social, economic power, the rank of the Islamic Republic of Iran has been compared with those of the Muslim states. Finally, a threetier power model has been depicted to identify the status of Muslim states.