پارادايم مقاومت و بيداري اسلامي در پرتو تحولات شمال آفريقا و خاورميانه

Paradigms of Resistance and Islamic Awakening in the Light of Developments in Middle East and North Africa

منطقه خاورميانه و شمال آفريقا در يكي دو سال گذشته عرصه تحولات سياسي و اجتماعي قابل‌توجهي شده‌است كه پايه‌هاي ساختار سياسي و فضاي فرهنگي، آنها را به شدت دگرگون‌كرده‌است. عنوان بيداري اسلامي كليدواژه مناسبي براي اين دگرگوني بوده‌است. در همين راستا مفروضه نگارندگان مقاله آن است كه از منظر گفتمان انقلاب اسلامي سال 1357 شمسي، زمينه‌هاي فكري جنبش بيداري اسلامي در پيوندهاي معنايي با انقلاب اسلامي ايران معناپيدامي‌كند. انقلاب اسلامي مهم‌ترين حلقه از حلقات جنبش‌هاي اسلامي معاصر و به مثابه پارادايمي جديد در چالش با نظام بين‌الملل از آغاز دهه هشتاد سده بيستم مطرح ‌شده‌است. ازاين‌رو، در نوشتار حاضر نويسندگان نشان‌خواهندداد كه چگونه و تحت چه شرايطي هم‌زمان با وقوع انقلاب اسلامي در عرصه عمل، دو مؤلفه مهم ديگر در عرصه نظريه‌پردازي به شكل‌گيري پارادايم مقاومت مدد رساندند. يكي از اين دو انتشار كتاب اثرگذار و سرنوشت‌ساز «شرق‌شناسي» (1979) ادوارد سعيد به‌طور تقريبي هم‌زمان با انقلاب اسلامي و ديگري در عرصه نظريه انتقادي كتاب دوران‌ساز «موقعيت پست مدرن» (1979) از فيلسوف معروف فرانسوي ژان فرانسوا ليوتار بود. مقاله حاضر در دو بخش به تشريح فرضيه خود مي‌پردازد. در بخش نخست چگونگي شكل‌گيري پارادايم مقاومت بررسي مي‌شود و در بخش دوم ضمن اشاره به پيوندهاي پارادايم مذكور، نوع اثرگذاري آن بر تحولات اخير نشان‌داده‌خواهدشد. چارچوب نظري مقاله پارادايم كوهن بوده و روش آن توصيفي تحليلي است

Over the past two years, the Middle East and North Africa have been the scene of considerable political and social developments, shaking the political structure and cultural atmosphere of the countries of the region. The term Islamic awakening is a suitable concept to explain these developments. The hypothesis of the present paper is as follows: from the viewpoint of the discourse of Islamic Revolution, the year 1979 has a semantic connection with intellectual grounds of the movement of Islamic Awakening. The Islamic Revolution of Iran is an important link in the chain of contemporary Islamic movements and is a new paradigm which has been challenging the international system since 1980s. The hypothesis of the present paper is that simultaneous with the victory of the Islamic Revolution two other factors theoretically contributed to the formation of the resistance paradigm. One was the publication of the effective book of Edward Said, Orientolism (1979) and the other The Postmodern Condition of Francois Leotard (1979). The hypothesis of the present paper will be studied in two sections: in the first section, the formation of the paradigm of resistance will be studied while the section will discuss the connections of the said paradigm and the way of its impacts on the recent developments. The theoretical framework will be Cohen’s paradigm and the research methodology will be descriptiveanalytical.