ضرورت رويكرد نظام‌مند به آزمون‌سازي در زبان فارسي: مقايسه‌ي برآوردهاي مدرّسان و واقعيتِ آماري

Necessity of the Systematic Approach to Testing in Persian Language:A Contrast between Teachers’ Estimations and Statistical Fact

در مرحله‌ي «پيش‌آزمون»، پرسش‌هاي آزمون قبل از آزمون اصلي، به صورت آزمايشي روي تعدادي زبان‌آموز كه از لحاظ زباني، هم‌سطح با آزمون‌دهندگان اصلي هستند، آزمايش مي‌شوند و از رهگذر بررسي‌هاي آماري و تحليل پاسخ‌هاي آزمون‌دهندگانِ آزمايشي، اطلاعات آماري همچون ضريب سهولت و ضريب تميز پرسش‌ها استخراج مي‌گردد. همچنين، پرسش‌هاي نامعتبر و داراي اِشكال نيز مشخص گشته، بازبيني و اصلاح مي‌شوند. پژوهش حاضر به پاسخ به اين سوال مي‌پردازد: آيا مي‌توان در زمينه‌ي تشخيص ميزان سهولت پرسش‌هاي آزمون، به معياري به نام «برآوردهاي مدرّسان» تكيه كرد؟ به عبارتي ديگر، برآوردهاي مدرّسان زبان فارسي از سختي/‌آساني پرسش‌ها (يعني حدس‌‌ها، قضاوت‌ها يا پيش‌بيني‌ها) تا چه اندازه با ضرايب سهولت/‌دشواري برآمده از تحليل آماري پاسخ‌هاي آزمون‌دهندگان (واقعيتِ آماريِ) انطباق و همخواني دارند و مي‌توانند ما را از طي مراحل پيش‌آزمون و تحليل آماري بي‌نياز سازند. در حقيقت، اين پژوهش مي‌خواهد ضرورت يا عدم ضرورتِ پيش‌آزمون را كه در رويكردِ علمي‌ ‌آماريِ و نظام‌مندِ نوين به آزمون‌سازي مطرح مي‌شود از طريق مقايسه‌ي «برآوردهاي مدرسان» و «واقعيت آماريِ آزمون» نشان دهد. به اين‌ منظور، 151 پاسخنامه‌، مربوط به يكي از آزمون‌هاي‌ پايان‌دوره‌ي خواندن و درك مطلب زبان فارسي سطح پايه (مقدماتي)، در مركز آموزش زبان فارسي دانشگاه بين‌المللي امام خميني‌(ره) بررسي شد و پس از محاسبه‌ي ضريب سهولتِ هر يك از 28 پرسش اين آزمون، اين ضرايب سهولت، با برآورد‌هاي 30 نفر از مدرّسان مقايسه شدند. نتايج نشان داد كه صرفاً با اتّكا به تجربه يا برآورد‌هاي شمّيِ مدرّسان نمي‌توان گفت كه پرسش‌هاي يك آزمون، سخت، آسان يا ايده‌آل هستند و اين نشان از ضرورت نهادينه‌سازي رويكرد علمي ‌آماري و نظام‌مند به آزمون‌سازي، در زمينه‌ي ارزشيابي و سنجش دانش زبانيِ فارسي‌آموزان دارد.

At the pre test stage, one of the important stages in language testing, items of the test are given to some language learners who are at same level as the target test takers, and trough the statistical analysis of their responses, the information such as Item Facility and Item Discrimination are gained. Also, unreliable and problematic items are distinguished and amended. This research tries to answer this question that “can we rely on a criterion called teaches’ estimations to reach to the amount of items’ facility/difficulty, or otherwise, it is necessary to apply pre test and statistical analysis?” In other words, Persian language teachers’ estimations of difficulty/facility of the test items (i.e. their guesses, judgments and predictions) to what extent are matched with difficulty/facility indexes gained by statistical analysis of test takers’ responses (i.e. statistical fact of the test) and can be a substitute for pre test and statistical stages? In fact, this research aims to show the necessity/unnecessity of the pre test that exists in the modern systematic and statistical approach to testing through the contrast between teachers’ estimations and statistical fact of the test. To do so, 151 answer sheets of Persian language learners belonged to one of the final reading comprehension tests (at elementary level) were investigated and after calculating the facility index of all 28 items, these indexes were compared with the estimations of 30 teachers. Our findings indicated that with a pure reliance on teachers’ experience or intuitional estimations, it will not be possible to pontificate that items of a test are difficult, easy, or ideal, and this shows that it is a must to internalize the statistical and systematic approach to testing, in assessing and evaluating the language knowledge of Persian language learners.