تراژدي توسعه شهري مدرن: تحليل نوسازي كالبدي در تخريب اجتماع محلي مطالعه موردي: كلانشهر تبريز

شهرسازی مدرن معلول عقلانیت ابزاری و نگاه سودمدار اقتصادی است كه زمین شهری را به عنوان كالای ارزشمند اقتصادی در چرخه عرضه و تقاضا وارد می كند و از این رهگذر است كه برنامه ریزی شهریِ كالبُدی جایگزین برنامه ریزی شهری اجتماعی می شود. توسعة فضایی كلانشهر تبریز همانند اكثر شهرهای بزرگ ایران مسبوق به همین بنیاد معرفت شناختی و هستی شناختی مدرنیستی است. اساسی ترین تراژدی شهرسازی مدرن تخریب و نوسازی واحدهای همسایگی، محلات تاریخی و نیز جابجایی جمعیتها و گروههای انسانی است. ما این پدیده را به وضوح از رهگذر پروژه های وسیع نوسازی كالبدی كه در محدودة محلات تاریخی كلانشهر تبریز اجرا شده است مشاهده كردیم. بنابرابن در چارچوب نظریه متاخر سرمایه اجتماعی سعی شده است كیفیت روابط اجتماعی گروههای اجتماعی جابجا شده را در محدودة محلات جدید و حومه ای بررسی كنیم. نتایج تحقیق نشان می دهد كه اغلب گروههای جمعیتی با افزایش تراكم و نوسازی كالبدی در محلاتی نظیر راسته كوچه، دارایی،‌ بازار، امین و ... عمدتاً به سمت محلات جدید نظیر منظریه، ولیعصر، رشدیه، میرداماد و زعفرانیه حركت كرده اند. در عین حال سرمایة اجتماعی محلات مدرن بسیار پایین تر از محلات قدیمی است.