تاثير بيوژئومورفولوژيكي دامنه هاي سنگريز بر پوشش گياهي؛ مطالعه موردي: دامنه شمالي ارتفاعات جغتاي سبزوار

گياهان در مقابل فرآيندهاي ژئومورفيك دامنه اي از قبيل جريان واريزه ها، سقوط سنگ ها و شستشوي روانابي واكنش نشان مي دهند. معمولاً گياهان حجيم دامنه ها الگوي محلي جابجايي مواد دامنه اي و رسوب گذاري خرده سنگ ها را تغيير مي دهند و حتي ممكن است مانع حركت سريع سنگريزه ها شوند. ظهور ريشه و خمش ساقه درختان نشانه اي از حركت مواد دامنه اي و ميزان آن دارد. هدف از اين پژوهش شناسايي روابط حاكم بين يك نمونه از دامنه هاي ناپايدار با پوشش گياهي استقرار يافته بر سطح آن در يك قلمرو مورفوژنتيك نيمه خشك است. از دامنه اي به وسعت 7140 مترمربع 10 نمونه رسوب با متوسط وزن 45 كيلوگرم از مواد ريزش يافته در نقاط ارتفاعي مختلف برداشت شد. در اين 10 نمونه مشخص شد كه به طور ميانگين 33% از پاره سنگ و 30% سنگريزه درشت و 17% سنگريزه متوسط و 20% از شن و ماسه و ريزتر از آن تشكيل شده است. الگوهاي ريشه براي 20 قطعه گياهي كه عمدتاً سماق هستند، مطالعه شده است. فرآيندهاي دامنه اي، واريزه ها را به ريشه گياه تحميل مي كند. سنگريزه ها به صورت پيش رونده، ريشه و قسمتي از ساقه ها را دفن مي كنند كه باعث تكثير بوته مي شود. بعضي ممكن است پاجوش هاي جديد زايشي را از ميان سنگريزه هاي انباشته شده فراهم كند. فرآيندهاي دامنه اي ممكن است گياه را آسيب بزند. گياهان حدود 23% از سطح دامنه را پوشانده اند. در ريشه هاي تمام نمونه ها عدم تقارن ديده مي شود. اين گونه توزيع ريشه هاي گياهان نيز حاصل تحميل حركات دامنه اي از نوع تالوس است. 66% سماق در سنگريزه هاي پاره سنگي و درشت قرار دارد. بعضي درختان به خوبي با حالت رشد ساقه هايشان، حركت واريزه ها را نشان مي دهند؛ بنابراين همان گونه كه تالوس بر رشد و انتقال گياه تاثير مي گذارد درختان نيز به صورت زنده يا خشك مانع حركت سريع واريزه ها شده اند.