اثر آموزش مبتني بر طرحواره بر كاهش علايم استرس تروماي ثانويه در همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه

Effect of Schema Based Learning on Reducing the Symptoms of Secondary Traumatic Stress in Wives of Post Traumatic Stress Disorder Veterans

اهداف: تروماي ثانويه، به‌عنوان نشانگان تقريباً مشابه با اختلال استرس پس از سانحه در نظر گرفته مي‌شود كه به‌صورت غيرمستقيم و از طريق تماس نزديك با قربانيان اصلي ايجاد مي‌شود. اين پژوهش با هدف بررسي اثرات آموزش مبتني بر مدل طرحواره در كاهش علايم استرس تروماي ثانويه و ابعاد آن (تجربه مجدد رويداد، اجتناب و برانگيختگي) در همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه انجام شد.  ابزار و روش‌ها: در اين پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون پس‌آزمون با گروه كنترل، 24 نفر از همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه كه از سال‌هاي 1385 تا 1392 به بيمارستان روان‌پزشكي صدر تهران مراجعه كرده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. اين افراد به‌صورت تصادفي به دو گروه آزمايشي (12 نفر) و كنترل (12 نفر) تقسيم شدند. ابزارهاي پژوهش، پرسش‌نامه اطلاعات جمعيت‌شناختي، "مقياس افسردگي، اضطراب و استرس" و "مقياس نشانگان استرس تروماي ثانويه" بودند. آموزش مبتني بر رويكرد طرحواره، در 12 جلسه 2ساعته صورت گرفت. داده‌ها با آزمون‌هاي تحليل كوواريانس تك‌متغيري و تحليل كوواريانس چندمتغيري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: در مرحله پس‌آزمون، ميانگين نمره نشانه‌هاي تروماي ثانويه در گروه آزمايش به‌طور معني‌داري كمتر از گروه كنترل بود. همچنين بين ميانگين نمره‌هاي دو گروه، در علايم مزاحمت، اجتناب و برانگيختگي تفاوت معني‌داري وجود داشت(0.01>p). نتيجه‌گيري: آموزش طرحواره‌محور، راهبردي كارآمد و سودمند براي كاهش علايم تروماي ثانويه و مولفه‌هاي آن (مزاحمت، اجتناب و برانگيختگي) در همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه است.

Aims: Secondary trauma is considered as a similar syndrome to post traumatic stress disorder that is caused indirectly and through close contact with victims. This study aimed to examine the effects of schemes based model training in reducing the symptoms of secondary traumatic stress and its dimensions (re experiencing of the event, avoidance, and arousal) in the spouses of veterans with post traumatic stress disorder. Instruments Methods: In this quasi experimental study with pretest posttest and control group, 24 spouses of veterans with post traumatic stress disorder from 2006 to 2013 had been admitted to the Sadr Psychiatric Hospital of Tehran were studied. The subjects were randomly assigned to two experimental (n=12) and control (n=12) groups. Data collected using demographic questionnaire, depression, anxiety and stress scale and Secondary Traumatic Stress Scale. Schema based approach learning was done in 12 sessions with 2h. Data were analyzed by univariate and multivariate covariance. Findings: In the posttest phase, the mean score of secondary trauma symptoms in experimental group was significantly lower than control group. There was a significant difference between mean scores of two groups regarding disturbing, avoidance and arousal symptoms (p<0.01). Conclusion: Schema based instruction is an effective method for reducing of the symptoms of secondary trauma and its components (disturbing, avoidance and arousal) in the spouse of veterans with post traumatic stress disorder.