تجارب و پيامدهاي انتقال آب بين حوضه اي در جهان

پژوهش حاضر به بررسي تجارب جهاني حدود 170 پروژه انتقال آب بين حوضه اي با شرايط اكولوژيكي متفاوت پرداخته است. نتايج بررسي، دلالت بر اوج عمليات اجرايي پروژه هاي انتقال آب بين حوضه اي در جهان در قرن 19 داشته است. نتايج تحليل پروژه ها نشان داد كه 75/۴۳، 75/18، 5/12 و 25 درصد از پروژه ها به ترتيب با اهدف تامين آب شرب شهري، تامين آب كشاورزي و توليد انرژي، اهداف محيط زيستي و چند منظوره طراحي و اجرا شد ه اند. گرچه در بسياري از كشورهاي پيشرفته نسبت اجراي پروژه هاي مذكور در خصوص تامين آب شرب به بيش از 80 درصد كل پروژه هاي انتقال آب رسيده است. بر اساس آمار موجود بيش از 27 درصد ميزان حجم آب برداشت شده در دنيا توسط پروژه هاي انتقال آب بين حوضه اي جابه جا مي شوند. در ايران نيز بر اساس اطلاعات جمع آوري شده موجود، 35/6 كيلومتر مكعب در سال حجم آب انتقالي بوده كه اكثر پروژه هاي انتقال آب بين حوضه اي براي تامين اهداف كشاورزي همراه با احداث تونل هاي طولاني اجرا شده اند. مبتني بر نتايج موجود، از آن جاييكه طرح هاي انتقال آب بين حوضه اي مستقيماً مديريت حوضه ي مبدا و مقصد را تحت تاثير قرار داده است، اغلب در بلندمدت منجر به تضعيف شرايط اجتماعي-اقتصادي و محيط زيستي در يكي از دو حوضه شده است. بر همين اساس اجراي پروژه هاي انتقال آب بين حوضه اي تنها در شرايط اضطرار و عدم وجود راه حل جايگزين و تنها در صورت ضرورت تامين آب شرب با شناخت همه جانبه و پتانسيل هاي منطقه، تنها با رويكرد مديريت جامع و نظام مند، لحاظ جنبه هاي محيط زيستي، اقتصادي، اجتماعي، سياسي و نهايتاً در بلندمدت قابليت طرح را خواهند داشت.