بررسي تطبيقي تشابهات و تمايزات خانه هاي مسلمانان و زرتشتيان در يزد

خانه هاي سنتي يزد همواره در برنامه ريزي و طراحي شهري مورد توجه بوده و اين خانه ها از دو جنبه در خور توجه هستند؛ بُعد معماري و بُعد فرهنگي هويتي. آنچه مورد توجه است اين است كه ارزش ها و باورهاي ديني همواره تاثير مستقيمي بر هويت فرهنگي جامعه دارند. اين مقاله بر آن است كه نقش ارزشها و باورهاي ديني را در چگونگي شكل گيري محيط مسكوني يزد مورد تحليل و ارزيابي قرار دهد. در اين مقاله ارزشها و باورهاي ديني ساكنان خانه به مثابه متغير مستقلي است كه بر ساختار كالبدي خانه به عنوان متغيري وابسته موثر واقع ميشود. به صورتي كه پس از مطالعه دقيق ارزشها و باورهاي ديني مسلمانان و زرتشتيان در منابع دست اول هر دو، چگونگي تاثير اين عوامل و تجلي آن در نمونه هاي موردي، در قالب سه حوزه كالبدي، ساختاري و الگوهاي مفهومي مورد بررسي دقيق قرار گرفته اند. بنابر اين براي پي بردن به رابطه ميان اين دو متغير روش تحقيق از نوع توصيفي ـ تحليلي انتخاب شده است. نتايج پژوهش نشان ميدهدكه علاوه بر فرهنگ ديني به عنوان مهمترين عامل، اقليم و جغرافيا، اقتصاد، مسائل سياسي و امنيتي نيز در شكل گيري ساختار كالبدي خانه هاي سنتي يزد تاثيرگذار بودهاند و اين عوامل باعث ايجاد الگوهايي خاصي در مسكن سنتي در اين شهر شده اند. علاوه بر اين كه معماري خانه هاي مسلمانان و زرتشتيان در اين شهر به گونه اي شكل گرفتهاند كه مولفه هاي هويت ديني در آنها قابل مشاهده است. بنابراين هر چند در برخي بخشهاي اين خانه ها تشابه هايي ديده ميشود، ولي تمايزهايي در خانه هاي پيروان اين دو دين به چشم ميخورد، كه نشانگر تاثير عميق اعتقادها، ارزشها و باورهاي زرتشتيان و مسلمانان يزد در كالبد خانه هايشان است.