فراتحليل مطالعات تجربي تأثير بعد خانوا ر در موفقيت حرفه اي زنان در كشورهاي مختلف

يكي از دغدغه هاي كنوني زنان، به ويژه تحصيل كرده ها، تضاد ميان شغل و خانواده است. آنها فكر مي كنند اگر متأهل شده و صاحب فرزند شوند ديگر نمي توانند به پيشرفت شغلي برسند. پرسش اصلي اين تحقيق آن است كه آيا در تجربه واقعي خانواده ها تأهل و داشتن فرزند بيشتر مانع پيشرفت شغلي مي شود؟ آيا اين موضوع يك گزاره جهان شمول است كه در جوامع مختلف وجود دارد؟ براي پاسخ به اين پرسش با استفاده از روش فراتحليل 55 تحقيق تجربي در كشورهاي مختلف در خصوص رابطه وضعيت زناشويي و تعداد فرزندان از يك طرف و موفقيت شغلي از طرف ديگر مورد تحليل قرار گرفتند. دو رويكرد نظري كلي در اين باره مطرح شده است. 1) رويكرد فشار نقشها؛ كه معتقد است نقش هاي خانوادگي و شغلي بر همديگر فشار مي آورند به طوري كه ايفاي يكي از آنها بر كيفيت ايفاي ديگري اثر منفي مي گذارد. 2) رويكرد هم افزايي نقش ها؛ معتقد است كه نقش هاي خانوادگي و شغلي همديگر را تقويت مي كنند، به طوري كه منابع و موفقيت هاي بدست آمده در يكي، موجب موفقيت در ديگري مي شود. 3) رويكرد مكانيسم هاي تأثير نقش ها؛ معتقد است كه ايفاي نقش هاي خانوادگي از طريق علل تقويت كننده و تضعيف كننده بر روي شغل هم آثار مثبت دارد و هم آثار منفي. با اين رويكرد تقويت عوامل مثبت و تضعيف عوامل منفي موجب تأثير مثبت خانواده بر شغل مي شود. نتيجه فراتحليل تحقيقات تجربي آن است كه هيچ گزاره عامي را در اين باره نمي توان گفت؛ در برخي شرايط افزايش تعداد فرزندان و تأهل بر روي موفقيت شغلي تأثير منفي، در برخي شرايط تأثير مثبت و در برخي شرايط تأثير معناداري ندارد. به عبارت ديگر تعداد فرزندان و تأهل در شرايط مختلف، تأثيرات متفاوتي بر موفقيت شغلي مي گذارد. اين به معناي آن است كه در برخي شرايط عوامل مثبت برجسته مي شوند و در برخي شرايط عوامل منفي. بنابراين مي توان گفت رويكرد مكانيسم هاي تأثير نقشها از ميان رويكردهاي ديگر به واقعيت نزديك تر است.