تحليل گفتمان انتقادي كتاب فارسي امروز براي دانشجويان خارجي بر اساس چارچوب تحليلي ون دايك و ون ليوون

انتخاب كتاب درسي مناسب نقش بسزايي در فرايند آموزش زبان به‌ويژه آموزش زبان دوم دارد. براي انتخاب كتاب درسي مي‌توان به شيوه‌هاي مختلفي اقدام كرد. در اين ميان رويكرد تحليل گفتمان انتقادي در سال‌هاي اخير بسيار مورد استفاده تحليل‌گران قرار گرفته است. در اين روش به بررسي متون آموزشي پرداخته مي‌شود تا دست‌اندركاران امر آموزش در دست‌يابي به ايدئولوژي‌هاي استفاده شده در اين كتاب‌ها بهتر ياري شوند. پژوهش حاضر نيز، در همين راستا، جلد دوم كتاب فارسي امروز براي دانشجويان خارجي را مورد بررسي قرار داده است. در اين تحقيق با استفاده از چارچوب ون ليوون (1996) ـ با كمي تغيير، كه در مقاله يارمحمدي و سيف (1383) لحاظ شده است ـ و چارچوب ون دايك (2003) سعي شده است تا ايدئولوژي‌هاي موجود در متن هاي انتخاب شده به روشني نشان داده شوند. به همين منظور با استفاده از اين چارچوب ها ساختارهاي گفتمان‌مدار در اين كتاب مشخص شدند. از ميان اين ساختارها نويسنده بيشترين استفاده را از ميزان جزئيات و سطح توصيف كرده كه متعلق به چارچوب ون دايك است. علت اين فراواني را مي توان در اين نكته يافت كه كتاب حاضر براي زبان­آموزان مبتدي تهيه و تدوين شده است و به همين علت نويسنده تلاش كرده است تا از پيچيدگي‌ها و پنهان‌سازي ها پرهيز كند و تا حد امكان از جملاتي استفاده كند كه داراي جزئيات و توصيفات مورد نظر باشند.