بررسي فرايندهاي واژه‌گزيني اصطلاح‌ها و واژگان تخصصي حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسي

A Morphological and Semantic Analysis of Librarianship and Information Science Terminology

هدف: از آنجا كه واژگان تخصصي حوزه‌هاي مختلف دانش ابزار انتقال مفاهيم آن حوزه به شمار مي‌روند، انتخاب آن‌ها بايستي بر اساس اصول و ضوابط واژه‌گزيني مناسب باشد. به همين دليل معادل‌يابي از حساسيت خاصي برخوردار است. بديهي است با انتخاب درست واژگان تخصصي، به نشر دانش و تبديل زبان فارسي به زبان بومي علم نيز كمك مي‌شود. پژوهش حاضر در راستاي پاسخگويي به اين نياز مهم، در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسي انجام شده است. روش: اين پژوهش توصيفي است و به روش تحليل محتوا انجام شده است. بدين منظور 1510 واژه تخصصي فارسي حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسي به‌صورت مقابله‌اي با معادل‌هاي انگليسي خود مورد بررسي قرار گرفتند. يافته‌ها: يافته‌ها حاكي از آن است كه فرايندهاي واژه‌گزيني زبان فارسي در اين حوزه را گروه نحوي با 21/77 درصد، واژه‌سازي با 14/18درصد، وام‌گيري با 98/2 درصد و بالاخره هم‌پايگي با 58/1 درصد تشكيل مي‌دهد و اختصارسازي سهم اندكي در واژه‌سازي فارسي دارد. همچنين مشاهده گرديد كه حشو در معادل‌يابي، عدم توجه به هسته و وابسته واژگاني، عدم توجه به خوشه واژگاني، گرده‌برداري افراطي، و ... از عمده ايرادهاي صرفي و معنايي در فرايند واژه‌سازي فارسي در اين حوزه مي‌باشند.

Purpose: Persian language is the target language which imports scientific and technical words from English. Technical words are imported into Persian through borrowing, loan translations and other Persian wordformation processes. By adopting a morphological and semantic framework, the present study sought to determine the morphological and semantic problems of Persian technical terms in librarianship and information science. Methodology: This descriptivecomparative study is conducted through content analysis. 1510 Persian technical terms were compared to their English equivalents. The sample data of the study were extracted from "Vocabulary of Information & Librarianship " by Abolfazl Hashemi. Findings: The results showed that Persian technical terms of librarianship and information science were made by the processes of syntactic groups (77/21%), derivation and compounding (18/14%), borrowing (2/98%), and finally conjunction. Clipping, acronymy, and abbreviation are not common in Persian. Some Persian technical terms of librarianship and information science suffer from duplicate redundant surface forms, ignoring lexical dependencies, ignoring lexical clusters, extreme loantranslation, deviation from Persian grammar, use of definitions rather than equivalents, missing the emotive sense of lexical items, use of long lexical forms, mismatch of word form and meaning, and ignoring equivalents approved by the Academy of Persian Language and Literature.