تاثير تيمارهاي كودي بر ويژگي هاي رشد و عملكرد كمي و كيفي گونه دارويي بابونه (Matricaria chamomillaL)

سابقه و هدف: حاصلخيزي، توانايي خاك در فراهمي عناصر غذايي مورد نياز رشد گياهان و ميزان مناسب آب براي رشد مطلوب گياه است. كودهاي آلي از مواد جانوري يا گياهي مانند كود دامي به دست مي آيند. سرعت آزادسازي عناصر غذايي و قابليت حل در آب كودهاي آلي آهسته­ تر از كودهاي شيميايي متداول است كه اين امر كاهش هدررفت عناصر غذايي و افزايش كارايي جذب را موجب مي­شود. كودهاي زيستي (بيولوژيك) حاوي ياخته­ هاي زنده نژادهاي موثري از ريزموجود (ميكروارگانيسم­)هايي مانند آزوسپيريلوم، ازتوباكتر و ميكوريزا (قارچريشه) هستند كه به جذب عناصر غذايي به واسطه تاثير متقابل در ريزوسفر (ريشه­ گاه) كمك مي كنند. كودهاي زيستي فرآيندهاي ميكروبي و ميزان دسترسي به عناصر غذايي را به شكل قابل جذب گياهان در خاك افزايش مي دهند. بابونه با نام علمي Matricaria chamomillaL يكي از مهم ترين گياهان دارويي خانواده كاسني است كه به طور معمول براي هدف هاي دارويي كاربرد دارد. اين گياه دارويي يكي از قديمي ترين گونه هاي شناخته شده توسط بشر است. مواد و روش ها: اين آزمايش به منظور بررسي ويژگي­ هاي رشد، عملكرد گل و اسانس گياه دارويي بابونه تحت تاثير تيمارهاي مختلف كودي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال زراعي 89-1388 اجرا شد. آزمايش در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با چهار تكرارانجام شد. تيمارها شامل كود شيميايي (100 كيلوگرم اوره، 60 كيلوگرم پتاسيم (به صورت K2O) و 100 كيلوگرم فسفر (به صورت P2O5) ، ميكوريزا، نيتروكسين و ميكوريزا+ نيتروكسين بودند. پتاسيم و فسفر پس از عمليات آماده­ سازي بستر كاشت و نيتروژن در سه مرحله پس از كاشت، يكماه پس از سبز شدن بوته­ ها و پيش از گلدهي به خاك اضافه شدند. در هنگام كاشت، 150 گرم خاك حاوي قارچ ميكوريزا (Glomusintraradices) به ازاي هر بوته، زير بذرها قرار داده شد. تلقيح بذر با نيتروكسين بي درنگ پيش از كاشت انجام شد. صفات مورد بررسي شامل ارتفاع، شمار گل، قطر گل، وزن خشك و تر گل و درصد و عملكرد اسانس بابونه در شش چين و مجموع وزن تر و خشك گل و عملكرد اسانس بودند.براي تجزيه و تحليل آماري، تجزيه واريانس و آزمون حداقل اختلاف معني­ دار در سطح احتمال پنج درصد با استفاده از SAS91انجام شد. نتايج و بحث: نتايج نشان داد كه تاثير تيمارهاي كودي بر ارتفاع بوته، شمار، قطر، وزن خشك و تر گل و عملكرد اسانسدر چين­ هاي اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم و مجموع شمار گل، عملكرد تر و خشك گل و عملكرد اسانس بابونه معني ­دار (01/0p)بود. بيشترين شمار گل در چين­ هاي مختلف مربوط به تيمار ميكوريزا+نيتروكسين بود. بيشترين شمار كل گل برابر با 67/8556 گل بر متر مربع براي تيمار تلفيقي ميكوريزا+كود زيستي به­ دست آمد كه برابر با 36، 107 و 18 درصد بالاتر از به ترتيب براي تيمارهاي شيميايي، ميكوريزا و نيتروكسين بود. بالاترين عملكرد كل اسانس با 4/4 گرم بر متر مربع براي تيمار تلفيقي ميكوريزا+ كود زيستي مشاهده شد. نتيجه گیري: نتايج اين بررسي نشان داد كه رشد و عملكرد گل و اسانس بابونه تحت تاثير كاربرد تيمارهاي كودي به طور معني داري بهبود يافت. به طور كلي، توصيه مي شود كاربرد تلفيقي كودهاي زيستي و ميكوريزا را در راستاي دستيابي به اصول كشاورزي پايدار براي بهبود ويژگي هاي رشد و عملكرد اين گياه ارزشمند دارويي مدنظر قرار داد.