تحول«من فردي» و جايگاه آن در تاريخ نگاري نوين ايران (با تكيه بر خاطره نگاري عصر قاجار)

فاصله گرفتن از تاريخ و پرسش از آن يا به عبارتي، معرفت سوژه به سوژه را مي توان، ويژگي برجسته مورخان عصر جديد دانست و سرچشمه اين تحول را آگاهي از فرديت و التفات به شان تاريخيت انسان قلمداد كرد. انتقال شمه اي از اين تحول فكري به ايران، براي نخستين بار در دوره ناصري ذيل نهضت ترجمه صورت گرفت و باعث آشنايي با آثار فلسفي و علمي دانشمندان و فلاسفه اروپايي شد. تحول تفكر و انديشه و تحول ذهني و عقلي در ميان نخبگان ايراني و آگاهي از فرديت، زمينه جريان انتقادي نسبت به باورها و اعتقادات سنتي كهن از جمله انتقاد در حوزه انسان گرايي و تاريخ و تاريخ نگاري را به وجود آورد. در اين نوشتار، تحول و جايگاه «من فردي»در تاريخ نگاري نوين ايران با شيوه تحليل متن و با تكيه بر خاطرات عصر قاجار مورد بررسي قرار گرفته است. پژوهش درباره اين مسئله با ارجاع به 42 اثر خاطره نگاري در دوره قبل و بعد از مشروطه، نشان از تاثير مستقيم «منِ فردي» در شكل گيري تاريخ نگاري نوين ايران در پوششِ خاطره نگاري دارد؛ همچنين مي توان تحول فرديت رابا تبلورآن در خودآگاهي جمعي و التفات به شان تاريخيت انسان با وقوع انقلاب مشروطه و نياز به ثبت آن،در اين آثار رديابي كرد.