زيست پذيري شهري: مفهوم ، اصول ، ابعاد و شاخص ها

امروزه، شهرها مكان اصلی كار و زندگی بخش عمدۀ بشر شده اند، به طوری كه بیش از 50% از جمعیت 7 میلیارد نفری جهان در شهرها زندگی می كنند. از این رو، توجه به كیفیت زندگی، شرایط، امكانات و نیازهای ساكنان شهرها، مسئله ای حیاتی است. نظر به مشكلات متعدد شهرها، رویكردهای مختلفی برای ارتقا و بهبود شرایط زندگی در آنها پیشنهاد و مطرح شده است كه زیست پذیری شهری یكی از آنها است. امروزه زیست پذیری در بیشتر كشورهای توسعه یافته به عنوان یك اصل راهنما در چارچوب گفتمان پایداری در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی شهری گسترش پیدا كرده است. این مقاله ضمن معرفی زیست پذیری به عنوان رویكرد غالب در برنامه ریزی شهری جهان معاصر؛ خاستگاه نظری، دیدگاه های تأثیرگذار و ادبیات نظری- تجربی، ابعاد و شاخص های آن را بررسی كرده است. این تحقیق به لحاظ هدف بنیادی- نظری و داده های آن، به روش كتابخانه ای – اسنادی فراهم آمده است. یافته های مقاله بیانگر این موضوع است كه با توجه به شرایط امروز، در بیشتر شهرهای جهان توافق كلی دربارۀ اهمیت و ضرورت شناخت، تحلیل و تبیین زیست پذیری شهری در ابعاد گوناگون وجود دارد؛ اما اجماع نظر دربارۀ تعریف، اصول، معیارها و شاخص های آن وجود ندارد. مهم ترین علت این امر را می توان در وابستگی مستقیم این مفهوم به شرایط مكانی، زمانی و مهم تر از همه، بستر اجتماعی- اقتصادی و مدیریتی جامعۀ هدف دانست.