بررسي شيوع سل و خدمات انجام شده در افراد در تماس با بيماران مسلول اسمير مثبت در شهرستان سنندج در سالهاي 1389-1391

Evaluation of tuberculosis prevalence and delivered care among close contacts of smear positive tuberculosis patients in Sanandaj from 2009 to 2012

چكيده زمينه ومقدمه: بررسي وضعيت اطرافيان بيماران مسلول ريوي در برنامه كنترل سل از اهميت ويژه اي برخوردار است. ارزيابي فرآيند بررسي افراد در تماس و اقدامات انجام شده و ارزيابي نقايص اين فرآيند ميتواند در برنامه ريزي صحيح كمك كننده باشد. اين مطالعه به بررسي شيوع سل نزد افراد در تماس نزديك و خدمات انجام شده براي اين افراد در برنامه مبارزه با سل شهرستان سنندج در سالهاي 1389-1391 ميپردازد. روش بررسي: اين مطالعه به صورت مقطعي (توصيفي -تحليلي) انجام شد. در اين مطالعه كليه افراد در تماس نزديك با بيماران مسلول اسمير مثبت تحت پوشش مركزمبارزه با سل سنندج، طبق تعريف راهنماي كشوري مبارزه با سل، در طي سالهاي 1389 تا 1391 (دوره سه ساله) مورد ارزيابي قرار گرفتند. اسامي افراد در تماس با اين بيماران كه در پرونده ها درج شده بود، استخراج گرديد. بررسي فعال با گرفتن شرح حال از همه افراد آغاز شد و سپس معاينه باليني توسط يك پزشك نيز انجام گرديد. داده ها توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از تستهاي كاي دو و فيشر تحليل گرديد. نتايج: در اين مطالعه امكان بررسي 298 نفر از افراد مورد تماس وجود داشت. بر اساس پرونده ها، تعداد 248 نفر (1/83%) در بدو تشخيص بيمار مسلول، مورد ارزيابي افراد در تماس قرار گرفته بودند. همچنين بعد از اتمام درمان بيمار مسلول، فقط تعداد 111 (2/37%) نفر از اطرافيان پيگيري شده بودند. از نظر خدمات انجام شده براي افراد در تماس نزديك، تفاوت معني دار آماري بين دو جنس مشاهده نشد (05/0 > p). تعداد 137 نفر(3/57%) از افراد شرح حال گرفته شده تماس دايمي و 102 نفر (2/47%) از افراد تماس محدود داشتند كه تفاوت معني داري مشاهده شد(022/0=p). از افراد ارجاع شده به متخصص عفوني، 4 نفر (5/23%) تماس دايمي و 13 نفر (5/76%) تماس محدود داشتند و اين تفاوت نيز معني دار بود (012/0=p). در اين بررسي يك مورد بيمار مسلول اسمير مثبت جديد شناسايي گرديد. نتيجه گيري: بر اساس نتايج اين مطالعه، يك پنجم از افراد در تماس نزديك در بدو تشخيص بيمار مسلول ارزيابي نشده بودند و بيش از نيمي افراد، مورد پيگيري هاي بعدي قرار نگرفته بودند. هرچند درصد انجام خدمات در گروه داراي تماس دايمي بيشتر بود ولي درصد زيادي از اين افراد خدمات لازم از قبيل شرح حال و معاينه و ساير خدمات مورد نياز را دريافت نكرده بودند. كلمات كليدي: افراد در معرض تماس، سل ريوي، ايران، اسمير مثبت

ABSTRACT Background and Aim: Based on TB control program, evaluation of persons in close contact with pulmonary TB patients is very important. Evaluation of assessment process and services provided to close contacts and also evaluation of defects in this process can be helpful for proper planning. In this study we evaluated the prevalence of tuberculosis among close contacts of TB patients and the services provided for them in Sanandaj during 2009-2011. Materials and Methods: This this cross-sectional study (descriptive-analytical) included all persons in close contact with smear positive TB patients, who had been registered in TB control center of Sanandaj according to TB Country Guide, from 2009 towards the end of 2011 (three years). Data of all close contacts of the smear positive tuberculosis patients were obtained from the medical records. The close contacts were evaluated based on history and physical examination. Using SPSS software, data were analyzed by chi-square test and Fisherʹs exact tests. Results: In this study, 298 close contacts of TB patients were assessed. According to the records, 248 contact (83.1%) had been evaluated at the time of diagnosis of tuberculosis in the patients. Also, after completion of TB patients treatment, only 111 (37.2%) members of the families had been followed. There were no statistically significant differences between male and female in regard to the services provided to the close contacts (p > 0.05). 137 (57.3%) subjects had long term contact and 102 (47.2%) had limited contact (p=0.022). Among those who had been referred to specialist, 4 (23.5%) and 13 (76.5%) subjects had long term and limited contact respectively which showed a significant difference (p=0.012). In this study one new smear positive TB patient was diagnosed. Conclusion: The results of this study showed that about one fifth of close contacts have not been evaluated at the time of diagnosis of TB in the patients and more than half of the contacts had not been followed. Although the percent of services for those with long term contact was higher, essential measures such as medical history and physical examination had not been implemneted. Keywords: Close contacts, Pulmonary tuberculosis, Iran