اثر دما و دوره نوري روي رفتار توليدمثلي كرم ساقه‌خوار ذرت (Sesamia cretica Lederer (Lep.: Noctuidae

Effect of temperature and photoperiod on reproductive behavior of corn stem borer, Sesamia cretica (Lederer, 1857) (Lep.: Noctuidae)

كرم ساقه‌خوار ذرت Sesamia cretica Led.(Lep.: Noctuidae)از آفات مهم ذرت و نيشكر در بسياري از نقاط جهان به شمار مي رود. زنبور پارازيتوئيد تخم (Telenomus busseolae Gahan (Hym.: Scelionidae به عنوان مهم ترين دشمن طبيعي، عليه اين آفت در خوزستان پرورش و رهاسازي مي گردد. اين زنبور ازنظر ميزباني بسيار تخصصي بوده و در انسكتاريوم و آزمايشگاه تنها روي ميزبان طبيعي پرورش داده مي شود. در اين مطالعه بهترين شرايط دمايي و دوره نوري بر رفتار توليدمثلي حشرات بالغ شب پره در آزمايشگاه مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور صفاتي مثل درصد تخم هاي بارور، ميزان تخم ريزي، اوج تخم ريزي و عمر حشرات بالغ در تيمارهاي آزمايشي ارزيابي شدند. تيمارهاي دمايي شامل دماي 24، 27 و 30 درجه سلسيوس و تيمارهاي دوره نوري شامل 24ساعت تاريكي، 12 ساعت روشنايي:12 ساعت تاريكي، 16 ساعت تاريكي: 8 ساعت روشنايي (رژيم روز كوتاهي)، 8 ساعت تاريكي: 16 ساعت روشنايي (رژيم روز بلند) بود. نتايج تجزيه آماري داده ها نشان داد كه بهترين دما براي دوره تخم ريزي 24 تا 27 درجه سلسيوس است و در دماي 30 درجه سلسيوس به طور معني‌داري ميزان تخم ريزي كاهش يافت. ميزان دما و طول دوره نوري تأثيري بر درصد تخم‌هاي بارور و طول عمر حشرات بالغ نداشت. در بررسي دوره نوري، رژيم هاي نوري بر ميزان تخم ريزي اثر معني‌دار نشان داد به طوري كه بيش ترين ميزان تخم ريزي در رژيم 12 ساعت روشنايي: 12ساعت تاريكي و بعد از آن در رژيم 16 ساعت تاريكي: 8 ساعت روشنايي (رژيم روز كوتاهي) و كم ترين ميزان تخم ريزي در تاريكي مطلق اتفاق افتاد. در همه تيمارهاي دمايي و دوره نوري اوج تخم ريزي در روز دوم تخم ريزي اتفاق افتاد.

The corn stem borer, Sesamia cretica Led. (Lep.: Noctuidae),is the most important pest of maize and sugarcane throughout the world including Iran where its egg parasitoid wasp, Telenomus busseolae Gahan (Hym.: Scelionidae) is widely used in biological control programs. Due to the host specificity of the parasitoid wasp, S. cretica serves as the single host for the mass rearing of T. busseolae at the laboratory or insectarium. The present work was intended to find the optimum temperature and photoperiod for the reproductivity of S. cretica at laboratory condition. We evaluated the percentage of fertilized eggs, oviposition rate, peak of egg laying and adult longevity of S. cretica. Thermal treatments and photoperiod treatments included 24, 27 and 30 ºC as well as 24D, 12D: 12L, 8L: 16D (short day period), 16L:8D (long day period) hours respectively. The best temperature for oviposition was calculated between 24 and 27 ºC, but the rate of oviposition was significantly decreased at 30 ºC. Temperature and photoperiod had no effect on the percentage of fertilized eggs and adult longevity. Different photoperiods caused significant effect on the rate of oviposition and the highest oviposition rate occurred in 12L: 12D hours and in 16D:8L hours. The lowest rate of oviposition was observed in 24D period. The highest rate of oviposition occurred on the second day.