تغيير اخلاق كسب و كار در بازار مورد مطالعه: بازاريان شهر بابل

با توجه به جایگاه مهم بازار، در این مقاله، تغییرات اخلاق كسب و كار در بازار و عوامل مؤثر بر آن بررسی می‌شود. منظور از تغییر اخلاق كسب و كار، تغییر در پایبندی به قواعد اخلاق كسب و كار مبتنی بر دین اسلام، طی یك بازه زمانی شصت‌ساله است. مبانی نظری این تحقیق نظریه‌های دوركیم، وبر و دیدگاه نوسازی و روش جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه عمیق اكتشافی و روش تحلیل داده‌ها تحلیل مضمونی است. مشاركت‌كنندگان تحقیق شامل 36 نفر از چهار نسل بازاریان بودند كه در سال 1394 در شهر بابل به فعالیت خرده‌فروشی اشتغال داشتند. یافته‌های تحقیق حكایت از آن دارد كه تغییرات رخ‌داده در سطح فرهنگی به‌تدریج موجب رواج مادیگرایی و افزایش سطح توقعات در جامعه گردید. همچنین كاهش ارتباط بازاریان با مسجد، ضعف دانش دینی و كاهش پایبندی آنان به برخی از ابعاد دینداری را به‌همراه داشت. از سوی دیگر، تضعیف آموزش استاد ـ شاگردی، تضعیف جایگاه نهاد مذهب در آموزش قواعد اخلاق كسب و كار، همراه با عملكرد نامطلوب سازمان‌های صنفی، اجتماعی شدن حرفه‌ای نیروهای تازه‌وارد را دستخوش نابسامانی نمود. در كنار این تغییرات، شرایط نامناسب اقتصادی، همراه با رشد ناهنجاری‌های اجتماعی حساسیت اخلاقی بازاریان را برای پایبندی به اخلاق كسب و كار كاهش داد.