تحليل جامعه‌شناختي فرهنگ اعتماد در فضاي مجازي

Sociological Analysis of Trust Culture in Cyber Space

بررسيِ امكان شكل‌گيري فرهنگ اعتماد در فضاي مجازي آن‌هم با توجه به ساختار و ويژگي‌هاي ساختاري‌اي فضا هدفِ اصليِ پژوهشِ حاضر بوده است. در تناسب با موضوع تحقيق از نظريه اعتماد اجتماعي زتومپكا و نيز هندرسون به‌عنوان چارچوبِ تئوريك پژوهش حاضر استفاده‌شده و بر اساس ادبيات نظري و تجربي تحقيق، تعدادي فرضيات تدوين و دريك جامعه نمونه در آذرماه 1391 و در شهر اسلامشهر موردبررسي و سنجش قرار گرفت. جامعه آماري تحقيق شامل كليه مراجعين به كافي‌نت‌هاي شهر اسلام‌شهر واقع در استان تهران بوده و از آن ميان، نمونه‌اي با حجم 383 نفر و به كمك فرمول نمونه‌گيري كوكران محاسبه، و با شيوه نمونه‌گيري دو مرحله‌اي تصادفي و سهميه‌اي متناسب انتخاب شدند. برخي از نتايج عمده تحقيق به شرح زير است: نتايج اين پژوهش نشان داد كه فرهنگ اعتماد در فضاي مجازي شكل‌گرفته و وجود دارد هرچند ميزان فرهنگ اعتمادي كه در فضاي مجازي شكل‌گرفته است در حد متوسط رو به پايين قرار دارد. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كه ميان ساختار فضاي مجازي و فرهنگ اعتماد يك رابطه مستقيم و در سطح متوسط وجود دارد. و در همين راستا، ساختار فضاي مجازي رابطه قويي‌تري را با بُعد ذهنيِ فرهنگ اعتماد نشان مي‌دهد تا بُعدِ عيني آن. همچنين مشخص گرديد كه در محيط‌هاي تعاملي اينترنتي ميزان فرهنگ اعتماد تفاوت معناداري با يكديگر نشان مي‌دهد، به‌گونه‌اي كه بالاترين ميزان فرهنگ اعتماد به ترتيب در محيط تعاملي فيس‌بوك و سپس ايميل و نهايتاً در محيط بازي و سرگرمي شكل گرفته است.

The present study aims to investigate the possibility of creation of trust culture in cyber space regarding its structural properties. We used the theory of social trust by Piotr Sztompka and Handerson as the theoreticalframework of the study. The study was conducted in the city of Islamshahr in December 2012. The statistical population included all the people who went to an internet café in the cityfrom whom 383 people were chosen as the sample. The results indicate that trust culture has been formed in the cyber space, however at a lower average level compared to the physical world. The results also show a direct relation between the structure of cyber space and the formed trust culture. The structure of cyber space showed a stronger relation with the mental dimension of trust culture rather than its objective dimension. Different cyber space environments showed different levels of trust culture. Facebook showed the strongest trust culture and emails andgame environments came in second and third level.