تاثيرات ميراث اخلاقي ايرانيان بر اخلاق اسلامي

در اواخر حكومت اموي و آغاز حكومت عباسي، دبيران و كاتبان به دربار حاكمان وارد شده و با توجه به اصالت ايراني و آشنايي آنان با سنت اخلاق فارسي، اين ميراث كهن را به دنياي اسلام منتقل كردند. آنان علاوه بر استفاده از آموزه هاي اخلاق فارسي در نامه نگاري هاي خود، به ترجمه و تاليف كتب فراواني كه متاثر از اخلاق فارسي بود پرداختند. آثار نگاشته شده آنان بعدها به عنوان يكي از منابع اخلاقي شناخته شد و نويسندگان بعدي تلاش كردند با استفاده از آيات و روايات، ميراث برجاي مانده از دبيران را مشروعيت ببخشند. بدين ترتيب اخلاق فارسي جزء منابع اخلاق پژوهان مسلمان قرار گرفته و نظام اخلاقي آنان را تحت تاثير قرار داد. اما كدام يك از خصوصيت ها و آموزه هاي اخلاق فارسي به اخلاق اسلامي رسوخ كرد؟ اين مقاله برآن است تا با استفاده از شيوه توصيفي ـ تحليلي، به اين پرسش پاسخ داده و پنج خصوصيت استقرا شده كه عبارتند از: تفرد پادشاه، نظام طبقاتي، اطاعت از پادشاه، عدالت و ارزش هاي اخلاقي متفاوت، را شرح دهد. ورود اخلاق فارسي در دنياي اسلام بازتاب هاي متفاوتي داشته و سه رويكرد متفاوت در قبال آن بوجود آمد؛ برخي آن را بتمامه پذيرفتند و برخي ديگر تلاش كردند آن را تعديل كنند و گروهي ديگر نيز با توجه به ديدگاه عقل واحد و خرد جاودان، آن را در كنار ديگر نظام هاي اخلاقي جاي داده و از برخي آموزه هاي آن بهره بردند.