بكارگيري فنون همبستگي مكاني در اندازه‌گيري گسترش بي‌رويه شهرنشيني (مطالعه موردي: شهر گرگان)

Application of Spatial Autocorrelation Techniques to Measure Urban Sprawl, Case Study: Gorgan City

گسترش بي‌رويه شهرنشيني نمايانگر يكي از تهديدهاي محيط‌زيستي مهم در دهه‌هاي اخير است كه چندين رويكرد در تجزيه و تحليل اين پديده اتخاذ گرديده‌ است. به منظور توصيف الگوهاي مختلف شهري و چگونگي تغيير آنها در طول زمان، به معيارهايي نياز است تا بتوان به طور پيوسته تغييرات شهرها را بررسي و كمي‌سازي كرد. در اين راستا، تصاوير سنجش از دور به همراه فنون همبستگي مكاني ابزاري مفيد در پايش و ارزيابي محيط‌هاي شهري هستند كه محققان را قادر به اندازه‌گيري تغييرات مداوم رشد شهر مي‌سازند. در پژوهش حاضر به منظور كمي‌سازي الگوهاي گسترش شهرنشيني از داده‌هاي ماهواره‌‌هاي لندست‌هاي 5 سنجنده TM و لندست 7 سنجندهETM در يك بازه زماني 24 ساله استفاده گرديد. بدين منظور، شاخص پوشش گياهي NDVI به عنوان ورودي آماره‌هاي همبستگي مكاني محلي Getisو Moran به كار گرفته شد. نتايج حاصل از اين مقايسات نشان داد كه آماره‌هاي همبستگي مكاني به خوبي قادر به تفكيك و شناسايي خوشه‌هاي مناطق شهري هستند كه در اين ميان طبق نمودارهاي تراكم حاصل از آماره Getis، ميزان تراكم پيكسل‌هاي مناطق شهري در سال 1365 از 0.05 به 0.11 در سال 1389 مي‌رسد كه بيانگر كارآيي بيش‌تر اين شاخص به منظور اندازه‌گيري رشد شهر است.