اثر ويژگي هاي واحدهاي زمين شناسي و شيب بر توليد رواناب و رسوب با استفاده از شبيه ساز باران (مطالعه موردي: حوضه صنوبر، تربت حيدريه)

ويژگي هاي سنگ هاي تشكيل دهنده سطح زمين نقش بسيار مهمي بر تغييرات طبيعت از جمله فرايند فرسايش و جابجايي ذرات خاك دارد. اين تحقيق با هدف بررسي اثر اصلي و متقابل واحدهاي زمين شناسي و شيب بر توليد رواناب و رسوب در حوزه آبخيز صنوبر با استفاده از شبيه ساز باران صورت گرفت. بدين منظور نقشه زمين شناسي منطقه در محيط نرم افزار Arc GIS 10 تهيه شده و سه واحد زمين شناسي غالب منطقه به ترتيب توف سبز، ماسه سنگ، مارن (Et)، آهك اوربيتولين دار (Kl) و كنگلومرا- ماسه سنگ (Ngcs) شناسايي شد، همچنين به منظور بررسي اثر شيب، نقشه شيب حوزه در سه طبقه 10-0، 30-10 و بيشتر از 30 درصد تهيه شد. سپس با استفاده از دستگاه شبيه ساز باران اقدام به ايجاد بارش با شدت 9/0 ميلي متر بر دقيقه شد كه مربوط به دوره بازگشت 10 سال است. نتايج تجزيه واريانس نشان داد بين واحدهاي زمين شناسي مختلف از نظر توليد رواناب، رسوب و غلظت رسوب تفاوت معني داري در سطح 5 درصد وجود دارد. در مورد طبقات شيب مشخص شد بين شيب هاي مختلف در توليد رواناب و رسوب اختلاف معني دار وجود دارد، اما در مورد غلظت رسوب تفاوت معني دار نشد. نتايج مربوط به اثر متقابل واحدهاي زمين-شناسي و شيب ازنظر حجم رواناب در سطح اطمينان 95 درصد معني دار شد، اما در مورد وزن رسوب و غلظت رسوب اثر متقابل معني دار نبود. به طوركلي مشخص گرديد نوع واحدهاي زمين شناسي و شيب منطقه بر فرايند فرسايش خاك اثرگذار هستند و همچنين اثرپذيري متغير رواناب بيشتر از رسوب است.