مدل سازي اثر رفاهي بازار در تخصيص بين ناحيه اي آب در مقايسه با تخصيص عمومي با توسعه بازي همكارانه؛ مطالعه موردي

به منظور عرضه مطمئن آب و رعايت اولويت هاي تخصيص مختلف، نياز به برنامه اي دقيق و كامل است. در اين مقاله، تخصيص منابع آب يك حوضه آبريز با استفاده از دو روش تخصيص عمومي و تخصيص مبتني بر بازار آب مورد توجه قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه در اين تحقيق، حوضه آبريز بالخليچاي در استان اردبيل ميباشد. ابتدا با هدف مدلسازي تخصيص عمومي، با استفاده از يك مدل بهينه سازي غير خطي، سود خالص كشاورزان با تعيين سطح زير كشت هر يك از محصولات در هر منطقه و همچنين مقدار آب تخصيص يافته بهينه به هر يك از مناطق محاسبه شده است. در مرحله دوم، براي تخصيص بازار آب، مدل بهينه سازي با تابع هدف ارزش اقتصادي آب و با وجود امكان مبادله حقابه ها، توسعه داده شده است. پس از تخصيص آب به شركتكنندگان در بازار، براي رعايت عدالت و تشكيل بازار پايدار، بايد پرداختهايي بين شركت كنندگان صورت گيرد. براي بازتخصيص سود حاصل از تشكيل بازار از مفهوم بازي همكارانه و ارزش شاپلي استفاده شده و با تشكيل ائتلاف هاي مختلف از مصرف كنندگان، سود حاصل از برقراري بازار بصورت عادلانه توزيع شده است. در اين مدل، نتايج بدست آمده از مدل تخصيص عمومي، به عنوان حقابه هاي اوليه در نظر گرفته شده است. تابع ارزش اقتصادي آب، با محاسبه سطح زير منحني تابع تقاضاي معكوس براي هر ناحيه بدست آمده است. حجم مبادلات مناطق و مقادير آب اختصاص يافته نهايي، متغيرهاي مدل ميباشند. با تشكيل بازي همكارانه، سود كليه مصرف كنندگان با تشكيل بازار افزايش خواهد يافت. بر اساس نتايج اين تحقيق، تشكيل بازار آب در منطقه بالخليچاي با انتقال آب به مصارف با ارزش سايه اي بالاتر، ميتواند سبب افزايش بهره وري مصرف آب گردد. بر اساس نتايج، با تشكيل بازار در منطقه مورد مطالعه، امكان مبادله 18 درصد حقابه هاي تخصيصيافته فراهم ميگردد كه اين حجم مبادلات، سبب افزايش سود در حدود 9 درصد ميشود.