تاثير مقدار رطوبت و خاك فسفات بر فسفر محلول در حضور قارچ هاي حل كننده فسفر در طي زمان

سابقه و هدف : استفاده مستقیم از خاك فسفات می تواند جایگزین مناسبی براي كودهاي شیمیایی فسفر باشد، ولی در خاك هاي آهكی به دلایل متعدد استفاده از خاك فسفات كارایی لازم را نداشته و رضایت بخش نیست . یكی از راهكارهاي افزایش قابلیت جذب فسفر خاك فسفات استفاده از ریزجاندازان حل كننده فسفر است . در اثر فعالیت ریزجانداران خاك، مقدار ي از ترك یبات مع دنی نامحلول فسفر ، به شكل محلول و قابل جذب در می آیند. انحلال فسفر توسط ریزموجودات حل كننده فسفر به شرایط محیط و تركیب بستر كشت بستگی دارد. مطالعه حاضر برای بررسی تأثیر دو گونه قارچی، رطوبت و مقدار خاك فسفات بر فسفر محلول، pH و تغییرات وزن محیط كشت در بستر پوسته شلتوك برنج در طی زمان انجام شد. قارچ‌‌های مورد استفاده Aspergillus niger و یك جدایه از معدن فسفات كوه لار یاسوج بودند. آزمایش به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملا تصادفی با سه عامل خاك فسفات (در سه سطح صفر، 1:8 و 1:4 خاك فسفات: پوسته شلتوك)، رطوبت (در دو سطح 100 و 200 درصد وزنی) و قارچ در سه سطح (شاهد، جدایه و A.niger) با سه تكرار به‌صورت بسته‌ای در یك دوره 60 روزه انجام شد. در زمان‌های 10، 30 و 60 روز پس از انكوباسیون فسفر محلول، pH و جرم محیط كشت (كاهش وزن محیط كشت در طول زمان) اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد كه حضور خاك فسفات نه‌تنها فسفر محلول را افزایش نداد بلكه حتی با كاهش آن همراه بود. به‌صورت كلی در رطوبت 200 درصد وزنی فسفر محلول بیشتر بود. بیشترین فسفر محلول در تیمار قارچ A.niger در رطوبت 200 درصد و سطح 1:8 خاك فسفات به‌دست آمد. فسفر محلول در تیمارهای مربوط به قارچ جدایه بیشتر روند كاهشی داشت هرچند این قارچ رشد بیشتری نسبت به A.niger نشان داد. روند تغییرات pH با فسفر محلول معكوس بود و با كاهش pH فسفر محلول افزایش یافت. نتایج نشان داد كه تركیب محیط كشت برای تهیه كودهای زیستی فسفر اهمیت بسزائی داشته و تحقیقات بیشتری را می‌طلبد.