بازسازي «انجيل زنده» ‎ماني بر پايه متن‎هاي ايراني مانوي، يوناني، قبطي

Reconstruction of Mani’s ewangelyōn zīndag based on Iranian, Greek , coptic and islamic texts

يكي از كتاب‎هايي كه ماني خود به زبان مادري‎اش سُرياني به نگارش درآورده است، «انجيل زنده» (Ewangely?n z?ndag) نام دارد. نام اين كتاب در روايت‎هاي ايراني مانوي، چيني، يوناني، لاتين، قبطي و نوشته‎هاي اسلامي آمده است. در هر يك از اين زبان‎ها نقل قول‎هايي از انجيل نيز مي‎توان يافت كه كاملترين آنها نقل قول‎هاي يوناني در دست‎نوشته يوناني مانوي (CMC) است. پس از آن مي‎توان نقل قول‎هاي قبطي مانوي (MSC) را نام برد. روايت‎هاي ايراني مانوي شامل قطعه‎هايي به فارسـي ميانه، پهلوانيگ و سغدي است. پس از اين قطعه‎ها بايد از قطعه‎اي چيني نام برد و سپس دو نقل قول كوتاه در ادبيات چيني مانوي. نام انجيل زنده اگرچه در نوشته‎هاي اسلامي آمده است، متاسفانه تنها چند نقل قول بسيار كوتاه از آن روايت شده كه كه از آن جمله مي‎توان از روايتي كه ابوريحان بيروني بيان داشته، ياد كرد. هدف اين مقاله ارايه طرحي كلي از «باب الف» انجيل زنده ماني است. از آن جا كه انجيل ماني داراي 22 باب بوده است، مي‎توان از باب‎هاي ديگر آن نيز نقل قول‎هايي هر چند كوتاه ذكر كرد. در واقع بخش اصلي اين مقاله از ترجمه‎اي است به فارسي از تمام شواهد و نقل قول‎هاي انجيل زنده ماني در يك متن نسبتاَ يكپارچه.

Ewangely?n z?ndag is one of the Mani’s own writhings in Syraic. This book is quoted in Iranian manichaean, Greek, Coptic, Latain, Chinese, and Islamic texts.The complet quotation comes in Greeks K?lner Mani-Codex(CMC) and Coptic ones. Iranian texts of Ewangely?n Z?ndag come in middle persain, parthian and soghdian Fragments. After this are the Chinese Fragments. Islamic texts are sorely very defective.The complet one is the quotaisons of Biruni. This paper suggests a schema from chapter Alef of Mani’s ewangely?n Z?ndag and from the other 22 chapters of Mani’s Ewangely?n Z?ndag. The other chapters is cited in MSC.