اثر اسانس آويشن شيرازي (Zataria multiflora) بر فرآسنجه‌هاي تخمير شكمبه‌اي در جيره‌هاي حاوي منابع مختلف نشاسته و چربي با روش توليد گاز

سابقه و هدف: اثر اسانس‌های گیاهی بر كینتیك تولید گاز و هضم در آزمایش‌های متعدد بررسی شده است اما پژوهش‌های كمتری در مورد اثر متقابل اسانس‌های گیاهی و نوع سوبسترا در جیره پایه انجام شده است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر اسانس آویشن شیرازی در جیره‌های حاوی منابع مختلف نشاسته (با سرعت تجزیه متفاوت) و جیره‌های حاوی منابع مختلف چربی بركینتیك تولید گاز و فراسنجه‌های هضم و تخمیر شكمبه در شرایط آزمایشگاهی صورت گرفت. مواد و روش‌ها: تیمارهای آزمایشی در آزمایش اول شامل: 1- جیره حاوی دانه ذرت، 2- جیره حاوی دانه گندم و جو، 3- تیمار اول با موننسین، 4- تیمار دوم با موننسین، 5- تیمار اول با اسانس آویشن شیرازی و 6- تیمار دوم با اسانس آویشن شیرازی و در آزمایش دوم شامل: 1- جیره حاوی نمك‌های كلسیمی اسیدهای چرب، 2- جیره حاوی روغن سویا، 3- تیمار اول با موننسین، 4- تیمار دوم با موننسین، 5- تیمار اول با اسانس آویشن شیرازی و 6- تیمار دوم با اسانس آویشن شیرازی بودند. تولید گاز جیره‌ها، مقادیر pH، نیتروژن آمونیاكی و گوارش-پذیری ظاهری ماده خشك و گوارش‌پذیری حقیقی ماده آلی اندازه‌گیری گردید. فراسنجه‌های تولید گاز و تخمیر و انرژی قابل متابولیسم برآورد شد. یافته‌ها در هر دو آزمایش اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث كاهش تولید گاز 24 ساعت، پتانسیل تولید گاز، غلظت اسید‌های چرب فرار، نیتروژن آمونیاكی و انرژی قابل متابولیسم جیره‌های آزمایشی در مقایسه با جیره‌های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). نتایج آزمایش اول نشان داد كه اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث كاهش نرخ تولید گاز در ساعت، تولید توده میكروبی، گوارش‌پذیری ظاهری ماده خشك و حقیقی ماده آلی در مقایسه با جیره‌های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی در مقایسه با موننسین تولید گاز 24 ساعت، گوارش پذیری ظاهری ماده خشك و حقیقی ماده آلی، غلظت كل اسید‌های چرب فرار، پتانسیل تولید گاز، حداكثر میزان تولید گاز در ساعت را كاهش (05/0>P) و نیمه عمر تولید گاز و pH مایع شكمبه را افزایش داد (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی به جیره دارای نشاسته گندم و جو در مقایسه با نشاسته ذرت سبب افزایش تولید گاز، حداكثر میزان تولید گاز، گوارش-پذیری ماده خشك و ماده آلی و تولید توده میكروبی و كاهش بازده تولید توده میكروبی و pH شد (05/0>P). نتایج آزمایش دوم نشان داد كه اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث كاهش نیمه عمر تولید گاز، حداكثر میزان تولید گاز در ساعت نسبت به جیره‌های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث افزایش زمان حداكثر سرعت گاز تولیدی و سرعت تجزیه‌پذیری گردید(05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی در مقایسه با موننسین باعث افزایش تولید گاز 24 ساعت، گوارش‌پذیری ظاهری ماده خشك، غلظت كل اسید‌های چرب فرار، سرعت تجزیه‌پذیری، حداكثر میزان تولید گاز در ساعت و افزایش زمان حداكثر سرعت تجزیه‌پذیری ماده آلی شد (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی به جیره دارای نمك‌های كلسیمی اسیدهای چرب در مقایسه با روغن سویا بر فراسنجه‌های تولید گاز و تخمیر شكمبه‌ای اثری نداشت (05/0P>). نتیجه‌گیری در كل اسانس آویشن شیرازی فراسنجه های تخمیر و هضم را تغییر داد و اثرآن با توجه به منبع نشاسته در جیره متفاوت بود.